Ορόσημα του 2014

«Η χρυσή εποχή είναι μπροστά μας, όχι πίσω μας». Τι όμορφη κουβέντα, πόσο αισιόδοξη, πόσο απλή, πόσο ενθαρρυντική, πόσο χρήσιμη.

Παραδόξως, δεν είναι μια ατάκα που ανήκει στην τωρινή απέλπιδα προσπάθεια του ανθρώπου να αισθανθεί αισιόδοξος σε έναν ζοφερό κόσμο.

Το απόφθεγμα βρίσκεται στα γραπτά του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, ο οποίος παραμένει επίκαιρος: Μέσα στο 2014 θα τιμηθεί από τον πλανήτη με πλήθος εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 450 ετών από τη γέννησή του. Αν μη τι άλλο, θα καταλάβουμε πως η απόπειρα αισιοδοξίας είναι μια διαχρονική υπόθεση.

Είναι άραγε μπροστά μας η χρυσή εποχή ή μήπως την έχουμε αφήσει πίσω; Το 2014 θα δώσει τις απαντήσεις του. Μήπως, μετά τα τελευταία χρόνια σφυροκοπήματος της ελληνικής κοινωνίας από την ευρωπαϊκή κρίση, θα έρθει ένα φως ελπίδας; Η ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ξεκίνησε από την 1η Ιανουαρίου, θα αποφέρει ευχάριστες ειδήσεις από το ευρωπαϊκό μέτωπο ή θα συνεχίσουμε να ζούμε με την κρίση που τόσο συνηθίσαμε; Οι πληροφορίες που κάνουν λόγο για την αποκάθαρση του τραπεζικού συστήματος από τα συσσωρευμένα «κόκκινα δάνεια», σε συνδυασμό με την επιμήκυνση του δημόσιου χρέους κατά 50 έτη, είναι αισιόδοξες. Η αλήθεια;

Σε κάθε περίπτωση, ύστερα από 35 χρόνια βαρετών εκλογικών διαδικασιών, από τις 22 ως τις 25 Μαΐου η Ευρώπη θα πάει στις κάλπες αντικρίζοντας το σκληρό πρόσωπο της ύφεσης. Εφέτος θα ζήσουμε τις πιο παθιασμένες ευρωεκλογές από ποτέ. Ισως εκείνη την περίοδο να έχει καταφύγει και η Ελλάδα στις κάλπες, μια διαδικασία που δεν χρειάζεται να περιγραφεί: Θα έχει την αναπόφευκτη πόλωση των περίεργων καιρών μας.

Γιατί η Ελλάδα του 2013 ήταν μια περίεργη χώρα για να ζει κανείς. Ανάμεσα στις επιπτώσεις της κρίσης, εφέτος, περισσότερο από ποτέ, αναπτύσσονται δυνάμεις αντίδρασης και προόδου που θα επιχειρήσουν να αλλάξουν την ατζέντα από μικρή έως μεγαλύτερη κλίμακα. Ο Εθνικός Κήπος αναμένεται να αναπλαστεί, η Αθήνα θα αποκτήσει Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, οι ιδέες για την ανάπλαση της πρωτεύουσας θα προχωρήσουν από το Reactivate Athens, στο Δέλτα Φαλήρου συνεχίζονται οι πυρετώδεις εργασίες για τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η δράση και η αντίδραση θα μονομαχήσουν.

Η Ελλάδα του 2014 θα ζήσει το εξής παράδοξο. Σαν άλλος ένας φορέας αντίδρασης στον σκοταδισμό ενός μέρους της κοινωνίας, θα είναι μια χώρα που θα τιμήσει τον πολιτισμό προσπαθώντας να νικήσει τον επαρχιωτισμό. Μικρά αλλά σημαντικά παραδείγματα: Η απόλυτη σταρ της περφόρμανς, Μαρίνα Αμπράμοβιτς, θα έρθει στην Αθήνα, ο δημιουργός της παράστασης «Γκόλφω», που έκλεψε την παράσταση το 2013, Δημήτρης Καραθάνος, θα ξαναδείξει το ταλέντο του ανεβάζοντας το «Δεκαήμερο» στη Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου, ενώ ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επιστρέφει με τη νέα δουλειά του στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Η τέχνη εκδικείται την παρακμή.

Το 2014 θα είναι γεμάτο σόου. Οχι μόνο πολιτιστικά αλλά και τεχνολογικά. Ο άνθρωπος θα συνεχίσει να φλερτάρει με το Διάστημα, τα ρομπότ θα κερδίσουν τη θέση που τους υπόσχονταν κάποτε τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας και η επικοινωνία των ανθρώπων θα γίνεται όλο και πιο εύκολη (ίσως και στρεβλή...) μέσω του Ιnternet.

Οι αλλαγές θα φανούν και με τον τρόπο με τον οποίο θα παρακολουθήσουμε, θα διασκεδάσουμε και θα σχολιάσουμε τις εμφανίσεις της Εθνικής Ελλάδας στο Μουντιάλ της Βραζιλίας, την ιδανική πασαρέλα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.

Το 2014 θα έχουμε και την πολυτέλεια να κοιτάξουμε πίσω. Σε σημαντικές επετείους, όπως τα 50 χρόνια από το τέλος της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, και στα 20 χρόνια από την επέτειο του θανάτου δύο ανθρώπων στους οποίους επιστρέφουμε συχνά για να πάρουμε κουράγιο: του Μάνου Χατζιδάκι και της Μελίνας Μερκούρη.

Οχι, θα έχει σίγουρα ενδιαφέρον το 2014. Θα είναι η ευκαιρία να το πιστέψουμε: Η χρυσή εποχή είναι μπροστά μας, όχι πίσω μας. - Δημήτρης Θεοδωρόπουλος

1- Η αρχή του τέλους της κρίσης

Η ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ξεκίνησε την 1η.1.2014, η πέμπτη από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ στις 28 Μαΐου 1979, αναμένεται να χαρακτηρίσει την πολιτική επικαιρότητα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014. Η προεδρία και οι ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου είναι οι κυριότερες αιτίες για την ευελιξία και το πνεύμα συνεργασίας με την ελληνική κυβέρνηση που αναμένεται να επιδείξει η τρόικα. Η σπουδαιότερη εξέλιξη, όμως, που σύμφωνα με τους πιο αισιόδοξους αναμένεται να επιφέρει την πραγματική «αρχή του τέλους» για την ελληνική οικονομική κρίση και την πολυπόθητη «επιστροφή στην ανάπτυξη», είναι η αποκάθαρση του τραπεζικού συστήματος από τα συσσωρευμένα «κόκκινα δάνεια», σε συνδυασμό με την επιμήκυνση του δημόσιου χρέους κατά 50 έτη. Κατά ορισμένους, η πρώτη επέμβαση – η οποία, σύμφωνα με το αισιόδοξο και επικρατέστερο σενάριο, θα υλοποιηθεί τεχνικά χωρίς «bail in», αλλά μέσω εγγυήσεων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού –  αναμένεται να ανακοινωθεί  πριν από τις ευρωεκλογές ως μια ευρωπαϊκή «κίνηση υποστήριξης» στον κ. Αντώνη Σαμαρά. Κατά άλλους, οι δύο συνδυασμένες και απολύτως αναγκαίες πρωτοβουλίες θα εκδηλωθούν κοντύτερα στο φθινόπωρο του 2014. - Παύλος Παπαδόπουλος

2- Η Ευρώπη ψηφίζει. Η Ελλάδα;

Κανονικά, οι ευρωεκλογές του 2014 θα ήταν η γνωστή χλιαρή διαδικασία όπου οι πολιτικοί θα κόπτονταν υπέρ ενός ομιχλώδους οράματος, το κοινό θα χασμουριόταν με ραθυμία και η συμμετοχή σε εκδρομικά Σαββατοκύριακα θα υπερέβαινε τα ποσοστά όσων προσέρχονταν στις κάλπες (μόλις 43% πριν από πέντε χρόνια). Από το 2010 και εντεύθεν, όμως, τίποτα δεν μοιάζει κανονικό στην Ευρώπη της κρίσης χρέους. Εξού και από τις 22 ως τις 25 Μαΐου θα διεξαχθεί για πρώτη φορά εδώ και 35 χρόνια μια εκλογή με γνήσιο πολιτικό ενδιαφέρον. Θα ήθελε κανείς αυτό να συμβαίνει εξαιτίας των δειλών μεταρρυθμίσεων που προβλέπουν ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να είναι ο υποψήφιος του πρώτου σε ψήφους κόμματος. Ωστόσο, η διάχυτη αποστροφή προς τα κόμματα της λιτότητας σοσιαλιστών και συντηρητικών ρίχνει νερό στον μύλο του δεξιόστροφου εθνολαϊκισμού, καθιστώντας πιθανότερο αντί του μειδιώντος Αλέξη (Τσίπρα) της Ευρωπαϊκής Αριστεράς από την κάλπη να ξεπεταχτεί η χαμογελαστή Μαρίν (Λεπέν) της Ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Μια τέτοια ανατροπή θα συνιστά προφανώς το πιο καθοριστικό αποτέλεσμα από καταβολής ευρωεκλογών το 1979 – όχι, όμως, καθοριστικότερο από εκείνο του (επίμονου εσχάτως) σεναρίου παράλληλης διεξαγωγής εθνικών εκλογών στην Ελλάδα: στα 40 χρόνια από τη Μεταπολίτευση, μια ενδεχόμενη πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ θα επιβεβαίωνε πόσο ριζικά έχουν αλλάξει τα δεδομένα που δημιουργήθηκαν με την πτώση της χούντας στις 24 Ιουλίου 1974. - Μάρκος Καρασαρίνης

3 - Ο άνθρωπος φλερτάρει με τον Αρη

Το μέλλον της NASA είναι το παρελθόν. Κάποια στιγμή τον Σεπτέμβριο του 2014 ο θαλαμίσκος Orion θα ανέβει σε τροχιά 6.000 χλμ. από τη Γη – και στη συνέχεια θα πέσει σαν πέτρα με ταχύτητα 32.000 χλμ. την ώρα διασχίζοντας όλα τα στρώματα της ατμόσφαιρας ως την τελική προσθαλάσσωση με αλεξίπτωτο στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου θα αναμένουν αεροπλανοφόρα και ελικόπτερα. Η πρώτη δοκιμή πτήσης του τροχιακού οχήματος που αντικαθιστά το διαστημικό λεωφορείο αντιγράφει ηθελημένα το πρόγραμμα «Απόλλων»: όχι μόνο το σύστημα εκτόξευσης «Delta 4» θυμίζει τον πύραυλο «Κρόνος 5», αλλά η NASA απευθύνθηκε στην εταιρεία που κατασκεύαζε τη «θερμική ασπίδα» του σκάφους προκειμένου να παράσχει το μονωτικό υλικό η παραγωγή του οποίου είχε διακοπεί εδώ και 40 χρόνια. Αν όλα πάνε καλά, έπεται άλλη μία μη επανδρωμένη αποστολή περιστροφής γύρω από τη Σελήνη το 2017 – και μετά βλέπουμε. Γιατί ο ανταγωνισμός καραδοκεί. Ο Ρίτσαρντ Μπράνσον ανακοίνωσε την πρώτη εμπορική πτήση της Virgin Galactic εντός του 2014 με το SpaceShipTwo και σε κείμενό του, γραμμένο για το ειδικό τεύχος του «Economist», με τίτλο «Ο κόσμος το 2014», τόλμησε να θίξει το άγιο δισκοπότηρο της αστροναυτικής υποσχόμενος, εν καιρώ, «αποστολή στον Αρη». -Μάρκος Καρασαρίνης

4 - Η Ελλάδα τιμά τον Μάνο και τη Μελίνα

Η μνήμη δύο μεγάλων εθνικών απόντων που για διαφορετικούς λόγους ανέσυρε εσπευσμένα η βεβαρημένη Ελλάδα του 2013 συνεχίζει να «διαπλέει» και το 2014. Μελίνα Μερκούρη και Μάνος Χατζιδάκις. Η καινούργια χρονιά με το έντονο ευρωπαϊκό χρώμα (λόγω της ελληνικής προεδρίας της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο και των ευρωεκλογών τον Μάιο) τιμά τα 20 χρόνια από τον θάνατο (στις 6 Μαρτίου 1994) της πλέον ευρωπαίας Eλληνίδας, με μια μεγάλη φωτογραφική έκθεση που ετοιμάζει το Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη (στο κτίριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη, 6/3-18/5). Την έκθεση θα συνοδεύσει και έκδοση-λεύκωμα με τίτλο «Μελίνα». Εξάλλου, συνεχίζεται (μέχρι τις 19 Ιανουαρίου), στο θέατρο Επί Κολωνώ, η παράσταση «2013 / Melina M.», σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη. Οσο για τον μεγάλο μουσικοσυνθέτη, διανοούμενο και ποιητή (κλείνουν 20 χρόνια από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι τον ερχόμενο Ιούνιο), ανεξίτηλες ορχήστρες και μεγάλες αίθουσες ετοιμάζονται να τιμήσουν τη μνήμη, το έργο και την πληθωρικότητά του. - Λένα Παπαδημητρίου

5 - Πόλεμος και ειρήνη

Θα είναι μια χρονιά πολεμικών αναμνήσεων με ποικίλες αντηχήσεις στο σήμερα. Ο ευρωπαϊκός χάρτης του 2014 είναι διάστικτος από χιλιάδες επετειακές εκδηλώσεις. Για τα 100 χρόνια από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στις 28 Ιουλίου 1914, η ηττημένη τότε Γερμανία υιοθετεί ένα σφιχτοχέρικο πρόγραμμα χαμηλών τόνων εστιασμένο στο μήνυμα της ευρωπαϊκής συνεργασίας (αρκεί αυτή να μην προϋποθέτει τευτονικό χρήμα, εννοείται), ενώ η νικήτρια Βρετανία σκορπά απλόχερα 58 εκατ. ευρώ – εκ των οποίων 500.000 για την ανέγερση ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου στην πόλη Ιπρ του Βελγίου, σε ανάμνηση της αυτοσχέδιας «εκεχειρίας των Χριστουγέννων» του 1914, οπότε γερμανοί και βρετανοί στρατιώτες εγκατέλειψαν τα χαρακώματα προκειμένου να λύσουν τις διαφορές τους παίζοντας μπάλα. Εν όψει της 75ης επετείου από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την 1η Σεπτεμβρίου 1939 και, κυρίως, της 70ής από την απόβαση στη Νορμανδία, στις 6 Ιουνίου 1944, η Γαλλία αναμένει μια γενναία αύξηση των 3,5 εκατ. τουριστών που κάθε χρόνο επισκέπτονται τις γνωστές από τη «Διάσωση του στρατιώτη Ράιαν» φονικές ακτές. Για την Ελλάδα, η 12η Οκτωβρίου 2014 σηματοδοτεί την τυπική λήξη της Κατοχής με την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Αθήνα, μια επέτειος που σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες μνημονεύεται αλλά δεν εορτάζεται. Γιατί σύντομα ακολουθεί και η 70ή επέτειος των Δεκεμβριανών...  - Μάρκος Καρασαρίνης

6 - Το ποδόσφαιρο επιστρέφει στους ιερούς τόπους του

Τώρα που το ποδοσφαιρικό απωθημένο της Ελλάδας για το Παγκόσμιο Κύπελλο έχει εξορκιστεί δις (ΗΠΑ 1994, Νότια Αφρική 2010), μπορούμε από τις 12 Ιουνίου 2014 στα γήπεδα της Βραζιλίας, στην τρίτη παρουσία μας ως Εθνική ομάδα, να βιώσουμε το Μουντιάλ για αυτό που πραγματικά είναι: η αποθέωση των ειδώλων, των συνόλων, του προϊόντος και της τρέχουσας κοινωνιολογίας της μπάλας – άλλοτε του κινηματογραφικού θεάματος της Βραζιλίας, άλλοτε του ψυχοφθόρου «κατενάτσιο» της Ιταλίας, εσχάτως της θαυμαστής ισορροπίας της κατόχου Ισπανίας. Η συγκεκριμένη διοργάνωση ήταν σχεδιασμένη και ως επιστέγασμα του οικονομικού θαύματος της οικοδέσποινας, αλλά οι κοινωνικές ταραχές των τελευταίων μηνών τής έκλεψαν τη λάμψη. Αν βέβαια η παρέα του Νεϊμάρ και του Χουλκ σηκώσει το τρόπαιο, οι ανισότητες θα κρυφτούν ξανά. Κάτω από το παχύ χαλί της εθνικής ανάτασης. - Μάρκος Καρασαρίνης

7 - Το «Δεκαήμερο» του Νίκου Καραθάνου

Ο πιο ταλαντούχος σκηνοθέτης της γενιάς του επιστρέφει με άλλο ένα κλασικό έργο. Τον Μάρτιο θα ανεβάσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το «Δεκαήμερο» στη Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου. Ενα έργο που γράφτηκε τον 14ο αιώνα από τον Βοκάκιο, μια ταινία που γυρίστηκε το 1971 από τον Πιερ Πάολο Παζολίνι και μια παράσταση, με εκατό μικρές ιστορίες, δέκα για κάθε ημέρα – με τους Νίκο Καραθάνο, Χρήστο Λούλη, Εύη Σαουλίδου, Αγγελο Παπαδημητρίου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Λυδία Φωτοπούλου, Αλίκη Αλεξανδράκη – την οποία ο σκηνοθέτης της συνοψίζει ως εξής: «Ενα πρωινό του κόσμου ακριβώς προτού χαράξει η Αναγέννηση». Ή, στο πνεύμα που διέπει οτιδήποτε με το οποίο καταπιάνεται ανεξαρτήτως της εποχής στην οποία αναφέρεται, «ένα αγαπησιάρικο πράγμα». Αυτή είναι η λέξη-κλειδί, ό,τι πιο πολύτιμο στο θεατρικό σύμπαν του Καραθάνου. - Μαριλένα Αστραπέλλου

* «Δεκαήμερο»: Κτίριο Τσίλλερ - Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24), 12/3-13/4.

8 - Η νέα ύλη του Δημήτρη Παπαϊωάννου

Με τη λιτή «Πρώτη ύλη» ο Δημήτρης Παπαϊωάννου διέψευσε όλους εκείνους που επέμεναν να του προσάπτουν ότι έχει χάσει τη νεωτερικότητά του, ότι δεν είναι σε θέση να κάνει «παραστάσεις που αφήνουν εποχή» εξαιτίας της φθοροποιού συμμετοχής του στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Το αν άφησε εποχή η «Πρώτη ύλη» μόνο η Ιστορία μπορεί να το δείξει, όμως σίγουρα ανατροφοδότησε τις προσδοκίες για τη νέα δουλειά του. Θα ανέβει στη Στέγη, την ετοιμάζει εδώ και μήνες, θα είναι site specific και πιο πληθωρική από την ασκητική «Πρώτη ύλη». Ελλιπής η μέχρι τώρα ενημέρωση που διαθέτουμε, πλήρης ωστόσο η περιέργειά μας. - Μαριλένα Αστραπέλλου

 

* Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών: 23/5-8/6.

9 - Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς έρχεται στη Στέγη

Το Φεστιβάλ της Σύγχρονης Ανεξάρτητης Βαλκανικής Σκηνής είναι το πρώτο από τα τρία μέρη του «γεωπολιτικού» φεστιβάλ «Transitions» (Μεταβάσεις), το οποίο θα επιχειρήσει να διευρύνει τον πολιτιστικό διάλογο με κοινωνίες που υφίστανται έντονες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές. Περφόρμανς, χορός, θέατρο, εικαστικά και μουσική από καλλιτέχνες βαλκανικών χωρών οι οποίοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στα χρόνια του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και έγιναν μάρτυρες του αφανισμού του καθώς και της αποτυχίας του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Στο πλαίσιο μάλιστα της άκρως ενδιαφέρουσας διοργάνωσης, έρχεται στην Αθήνα και η απόλυτη σταρ της περφόρμανς, Μαρίνα Αμπράμοβιτς, προκειμένου να συζητήσει σχετικά με το Ινστιτούτο της και την περίφημη «μέθοδό» της. Θα προσπαθήσουμε να αποσπάσουμε τουλάχιστον ένα βλέμμα της για να δούμε ποιος από τους δύο θα κλάψει πρώτος... - Μαριλένα Αστραπέλλου

 

* Transitions 1. Balkans - Φεστιβάλ της Σύγχρονης Ανεξάρτητης Βαλκανικής Σκηνής: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 5-16/3.

10 - Ο κόσμος γιορτάζει τα γενέθλια του Σαίξπηρ

Στις 26 Απριλίου 1564, ο Τζον Μπρεϊσγκέρντλ, ένας κοκκινοτρίχης εφημέριος στη γραφική πόλη (παρ’ ότι κέντρο σφαγής και εμπορίας αμνών) Στράτφορντ του Γιορκσάιρ, «πέρασε» στα βιβλία του τη βάπτιση του «Gulielmus filius Johannes Shakespeare». Εφέτος εορτάζονται σε απείρως πιο πανηγυρικό τόνο τα 450ά γενέθλια εκείνου που τελικώς έμεινε στην Ιστορία ως Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Στη Βρετανία φιλοξενείται τον ερχόμενο Μάρτιο μια ολόκληρη σαιξπηρική εβδομάδα (με τη συμμετοχή 1.000 σχολείων, καθώς και θεάτρων, κινηματογράφων και μουσείων), αλλά βέβαια τα πρωτεία θα έχουν τα ίδια τα έργα του (η αρχή θα γίνει τον Ιανουάριο με τον «Βασιλιά Ληρ» του Εθνικού Θεάτρου, με πρωταγωνιστή και σκηνοθέτη τον Σάιμον Ράσελ Μπιλ, ενώ στις 23 Απριλίου 2014 θα εγκαινιαστεί η διετής περιοδεία, σε πάνω από 200 χώρες, του «Αμλετ», από το Globe Theatre). Εξάλλου, οι εκδότες ανά τον πλανήτη ετοιμάζουν μια χιονοστιβάδα εκδόσεων με σαιξπηρική θεματολογία όπως το «Shakespeare in American» του αμερικανού ακαδημαϊκού Τζέιμς Σαπίρο, μια συλλογή από σχόλια επιφανών και αφανών Αμερικανών (από τον έκτο πρόεδρο Τζον Κουίνσι Ανταμς μέχρι αμερικανούς αιχμαλώτους σε ιαπωνικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως) για τον «Βάρδο του Εϊβον». - Λένα Παπαδημητρίου

11 - Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ ήταν Nymphomaniac

Μέσα στο 2014, και συγκεκριμένα στις 2 Δεκεμβρίου, οι πραγματικοί σαδιστές αυτού του κόσμου θα έχουν έναν λόγο να γιορτάσουν. Είναι η ημερομηνία που σηματοδοτεί τη 200ή επέτειο από τον θάνατο του Μαρκήσιου ντε Σαντ. Ο γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος, που περιέγραψε πρώτος τη σύνδεση του πόνου με την ηδονή, ο άνθρωπος που «ανάγκασε τον Ζίγκμουντ Φρόιντ, τη Σιμόν ντε Μποβουάρ και τον Μισέλ Φουκό να γράψουν για να απαντήσουν στην κοσμοθεωρία του», όπως έχει δηλώσει στον «Economist» ο Νίκολας Κρονκ, μελετητής του έργου του από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, θα έχει την τιμητική του. Ακόμη και αν δεν είχαμε τη συγκεκριμένη επέτειο, βέβαια, το σεξ στη σαδομαζοχιστική του εκδοχή πουλάει, όπως απέδειξε η εισπρακτική εκδοτική επιτυχία του «50 αποχρώσεις του γκρι» που μέσα στο 2014 γυρίζεται και ταινία.

Δεν είναι η μοναδική απόδειξη της εμπορικότητας του σεξ. Κινηματογραφικά, το 2014 σημαδεύεται από την ταινία «Nymphomaniac», το πιο αναμενόμενο φιλμ των τελευταίων χρόνων. Η προώθησή της ξεκίνησε στις Κάννες το 2011 (!), όταν ο Λαρς Φον Τρίερ, το τρομερό και ιδιοφυές παιδί του δανέζικου κινηματογράφου, ανακοίνωσε (μαζί με το γεγονός ότι «καταλαβαίνει» τον Αδόλφο Χίτλερ) ότι το επόμενο πρότζεκτ του θα είναι ένα πορνό θρησκευτικού περιεχομένου. Επαγγελματίας προβοκάτορας, ο 57χρονος Φον Τρίερ έχει φροντίσει να διατηρεί το «Nymphomaniac» διαρκώς στην επικαιρότητα, διοχετεύοντας στον Τύπο διάφορα special photo shoots της ταινίας, ειδικά πόστερ με τους ηθοποιούς γυμνούς, σκηνές που κόβονται στη μέση και ένα τρέιλερ που απαγορεύθηκε από το YouTube. Η ταινία θα παιχτεί σε δύο μέρη (23 Ιανουαρίου και 20 Φεβρουαρίου). Υπάρχει άνθρωπος που δεν θα ασχοληθεί; - Γιάννης Ζουμπουλάκης

12 - Τα ρομπότ (επιτέλους) αναλαμβάνουν ρόλο

Το αυτοκατευθυνόμενο αυτοκίνητο της Google αποτελεί μία μορφή τους. Τα drones, πολεμικά και μη, μία δεύτερη. Καταστατικός μύθος της επιστημονικής φαντασίας και βιομηχανική πραγματικότητα εδώ και δεκαετίες, τα ρομπότ μοιάζουν πλέον να πλησιάζουν το όριο της μαζικής εξόδου στην ευρύτερη αγορά. Ο Τομ Στάντατζ, δεινός παρατηρητής του μεταβαλλόμενου τοπίου της τεχνολογίας, γνωστός από βιβλία όπως το «The Victorian Internet» για την ιστορία του τηλέγραφου, επεσήμανε πρόσφατα ότι ενώ το 86% των ρομπότ το 2011 αποτελούσαν άκαμπτα εργοστασιακά μοντέλα, ο ρυθμός ανάπτυξής τους είχε μειωθεί στο 5%, ενώ εκείνος των μικρών, ευέλικτων ρομπότ υπηρεσιών αναμενόταν να εκτιναχθεί στο 25%-30%, αρχής γενομένης από το 2014. Οπωσδήποτε απέχουμε πολύ ακόμη από τον κόσμο του Ισαάκ Ασίμοφ, των ομιλούντων αυτομάτων με τη δική τους προσωπικότητα, όποιος όμως έχει δει στο YouΤube τη στρογγυλή ηλεκτρική σκούπα Roomba των 8 εκατ. πωλήσεων παγκοσμίως να περιηγείται δωμάτια επιτελώντας το καθήκον, αντιλαμβάνεται ότι προς τα εκεί βαδίζουμε. Ή, μάλλον, κυλάμε.  - Μάρκος Καρασαρίνης

13 - Ο Εθνικός Κήπος (αλλά)ζει;

Σχέδια, αναπλάσεις, προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Τίποτε δεν μπορεί να προχωρήσει ομαλά στην Ελλάδα, ιδίως όταν μοχλός της εξέλιξης είναι ένας «κακός» ιδιωτικός πολιτιστικός οργανισμός όπως το ΝΕΟΝ. Εως ότου επιλυθούν τα νομικά κωλύματα και προχωρήσει η κηποτεχνική μελέτη όπως αυτή έχει εγκριθεί από τον Δήμο Αθηναίων – παρεμπιπτόντως, άλλο ένα σίριαλ που θα παρακολουθήσουμε με αγωνία και αυτή τη χρονιά – τον Μάιο θα πραγματοποιηθεί η έκθεση με έργα σύγχρονης τέχνης σε επιμέλεια της διευθύντριας της βρετανικής γκαλερί Whitechapel, Ιβόνα Μπλάζγουικ. Το πρώτο βήμα θα έχει ήδη γίνει. - Μαριλένα Αστραπέλλου

14 - Η Αθήνα αποκτά Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Ή, πιο σωστά, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης αποκτά τη δική του στέγη, στο πρώην εργοστάσιο Φιξ. Πολλές οι αναβολές για την ολοκλήρωσή του, όμως οι υπεύθυνοι του μουσείου είναι αποφασισμένοι να ανοίξουν στο κοινό τον Μάρτιο το κτίριο που θα παραδοθεί τον Φεβρουάριο. Είθε να περιηγηθούμε στα 20.000 τ.μ. του και να δούμε την πρώτη του έκθεση, η οποία θα αποτελείται από 500 από τα περίπου 1.000 έργα της μόνιμης συλλογής του μουσείου. Κουνέλης, Χρύσα, Στήβεν Αντωνάκος, Μόνα Χατούμ μεταξύ πολλών άλλων σύγχρονων συναδέλφων τους. Η Ελλάδα του μακρινού χθες στεγάζεται λίγο πιο πέρα, στο Μουσείο Ακρόπολης.  - Μαριλένα Αστραπέλλου

tovima