ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΔΕΧΕΣΑΙ ΤΑ ΚΟΠΛΙΜΕΝΤΑ;

Στους περισσότερους ανθρώπους αρέσει να ακούνε καλά λόγια για τον εαυτό τους από τους γύρω τους και απολαμβάνουν το να γίνονται αποδέκτες κομπλιμέντων και κολακειών. Αλλά (!) όσο φυσική και αν ακούγεται αυτή η αντίδραση, ισχύει για τους περισσότερους και όχι για όλους τους ανθρώπους! Υπάρχει μία κατηγορία ατόμων που όχι απλώς δεν ανταποκρίνεται θετικά στα καλά λόγια, αλλά δεν θέλει ούτε να τα ακούει! Το ξέρεις, ε; Μήπως είσαι και εσύ σε αυτή την κατηγορία, φίλη μου; Επειδή υποψιάζομαι πολύ χοντρά πως είσαι και γι’ αυτό και εγώ δεν νιώθω μοναξιές, θέλω να σε ρωτήσω κάτι: γιατί δεν δέχεσαι τα κομπλιμέντα;

Αλήθεια τώρα, έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι είναι αυτό που κάνει τη διαφορά και άλλοι χαίρονται ενώ άλλοι «ξινίζουν» ή νιώθουν αμηχανία μπροστά σε μία επαινετική κουβέντα; Και να μην αναρωτήθηκες, δεν πειράζει γιατί το έκανα εγώ και για τις δυο μας και ρώτησα επ’ αυτού τον φίλο επιστήμων που κάτι τέτοιες ώρες είναι πιο φίλος από ποτέ!
Μου είπε, λοιπόν, ότι σύμφωνα με τους ειδικούς τα βασικά σημεία του ζητήματος είναι:

Τα κομπλιμέντα και η αυτοεκτίμηση. Το πόσο δεκτικοί είμαστε στις καλές κουβέντες που μας λένε οι άλλοι για μας είναι αντανάκλαση της αυτοεκτίμησης και της αξίας που βαθιά μέσα μας αποδίδουμε στον εαυτό μας. Στην πραγματικότητα, η αμηχανία που προκαλεί ένα κομπλιμέντο είναι αποτέλεσμα μιας υποσυνείδητης σύγκρουσης ανάμεσα σε όσα πιστεύει κάποιος για μας και σε αυτά που πιστεύουμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας. Η γενική τάση των ανθρώπων είναι να διατηρούν και να δημιουργούν σχέσεις που επιβεβαιώνουν τη δική τους «εσωτερική» άποψη. Για να καταλάβεις πόσο επικίνδυνα και ύπουλα λειτουργεί ο μηχανισμός αυτός σκέψου ότι σε πανεπιστημιακή έρευνα που έγινε με δείγμα χιλιάδες φοιτητές διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν χαμηλή αυτοεκτίμηση προτιμούσαν να κρατήσουν έναν συγκάτοικο που είχε αρνητική συμπεριφορά απέναντί τους, άρα συνέπιπτε η γνώμη του για αυτούς με τη δική τους, παρά να αλλάξουν ψάχνοντας κάποιον πιο θετικό ! Αν αυτό ισχύει για την επιλογή ενός απλού συγκατοίκου, μετά απορούμε γιατί τόσες γυναίκες μένουν κολλημένες σε σχέσεις στις οποίες μπορεί ακόμα και να κακοποιούνται; 

Αν έχεις έναν σύντροφο με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η τάση της μη δεκτικότητας στα κομπλιμέντα εκ μέρους των ανθρώπων με χαμηλή αυτοεκτίμηση φυσικά εντείνεται και είναι πολύ πιο έκδηλη στη σχέση με τον ερωτικό τους σύντροφο. Μπορεί να είναι μια πραγματική πρόκληση το να κομπλιμεντάρεις έναν τέτοιον τύπο ανθρώπου, λένε οι ψυχολόγοι, αφού έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να είναι τόσο αρνητική η αντίδραση του σε έναν έπαινο που να πυροδοτήσει όλες τις ανασφάλειες του και τελικά να τον κάνει να δει αρνητικά και την ίδια τη σχέση στο σύνολο της. Γιατί συμβαίνει αυτό σε μία τόσο στενή σχέση; Η απάντηση είναι ότι κάθε μορφής έπαινος λειτουργεί πιεστικά και κάνει τους ανθρώπους με χαμηλή αυτοεκτίμηση να αισθανθούν ότι πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να μην απογοητεύσουν το σύντροφο τους σε σχέση με τις προσδοκίες που φαίνεται από τον έπαινο του ότι τους προβάλλει. Επιπλέον, φοβούνται ότι αν αποτύχουν να τον ικανοποιήσουν στο μέλλον σε σχέση με το χαρακτηριστικό τους που επαινεί, μπορεί να τους εγκαταλείψει. Πολύ σύνθετη αντίδραση για ένα απλό κομπλιμέντ, ε; Και όμως συμβαίνει! 

Η κουλτούρα. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παρερμηνευτεί η σχέση δεκτικότητας στα κομπλιμέντα με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δεν σημαίνει ότι όποιος δεν ανταποκρίνεται θετικά σε έναν έπαινο, έχει απαραίτητα χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει το πολιτισμικό περιβάλλον του καθενός, αλλά και ο προσωπικός του κώδικας αξιολόγησης. Δηλαδή υπάρχουν πολιτισμοί στους οποίους θεωρείται πιο «επιτρεπτό» το να επαινεί κανείς και υπάρχουν και άλλοι που δεν είναι τόσο «ευνοϊκοί» για την έκφραση τέτοιων θετικών εντυπώσεων στους γύρω. Αυτό σχετίζεται πολύ με το πόσο συντηρητική ή «συναισθηματικά εκδηλωτική» είναι μια κοινωνία. Ως προς τον προσωπικό κώδικά, εννοώ το σύνολο των κοινωνικών ερεθισμάτων που έχει κάποιος αλλά και τον τρόπο που μεγάλωσε. Υπάρχουν, για παράδειγμα, άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σκεπτικά και με καχυποψία ένα κομπλιμέντο γιατί το ερμηνεύουν ως χειρισμό, περισσότερο δηλαδή σαν μια συγκατάβαση του άλλου παρά σαν ενθάρρυνση.

Τώρα, τι μπορείς να κάνεις για να βελτιώσεις την …ανοχή σου στα κομπλιμέντα; Ακόμα και αν για την αμηχανία σου μπροστά σε ένα κομπλιμέντο φταίει η χαμηλή σου αυτοεκτίμηση και μόνο, υπάρχουν τρόποι να βελτιώσεις την κατάσταση οπότε μην απελπίζεσαι. Μία μελέτη έδειξε ότι μπορεί να είναι πολύ βοηθητική η εξής άσκηση: όταν σου κάνουν ένα κομπλιμέντο, απλώς επανάλαβε το. Ας πούμε σου λέει ο σύντροφος σου «είσαι πολύ όμορφη!», εσύ πες πολλές φορές στον εαυτό σου «είμαι πολύ όμορφη». Μετά προσπάθησε να μιλήσεις για αυτό με πιο αφηρημένους όρους και να εντοπίσεις βήμα βήμα, συνειρμικά, τι σημαίνει αυτό για σένα και τι αντίκτυπο έχει στη σχέση σας. Σο παράδειγμα μας, τι σημαίνει για σένα το να είσαι όμορφη; Τι σημαίνει για σένα το είσαι σε σχέση με κάποιον που πιστεύει ότι είσαι όμορφη; Ακόμα και αν οι πρώτες απαντήσεις που θα σου έρθουν είναι ασαφείς ή αρνητικές, αν συνεχίσεις να κάνεις την άσκηση θα δεις ότι σταδιακά και θα μειωθούν οι αντιστάσεις σου στο να καλοδεχτείς ένα κομπλιμέντο, και οι συνειρμοί που κάνεις θα γίνονται θετικότεροι. Για ξεκίνα σιγά σιγά και σε λίγο μπορεί να καταφέρεις να απαντάς σε μία καλή κουβέντα για τον εαυτό σου με ένα χαμογελαστό «ευχαριστώ»!

marymary