Βουνό και θάλασσα, άνθρωπος και φύση, ιστορία και παράδοση. Oλα είναι εδώ, πάνω στον στενό αυχένα της Βόρειας Εύβοιας, ανάμεσα στον Ευβοϊκό κόλπο που μοιάζει με λίμνη και στο ανοιχτό πέλαγος. Ανόθευτα συστατικά μιας διαχρονικής ταξιδιωτικής συνταγής που αποπνέει νοσταλγία.....
Με τις πρώτες ζεστές μέρες της άνοιξης τα τραπεζάκια βγαίνουν από τις ψαροταβέρνες και στήνονται στην προκυμαία. Τα χταπόδια λιάζονται στο σύρμα, μπροστά από τους παλιούς καφενέδες των ναυτικών. Το απόγευμα τα πιτσιρίκια κατακλύζουν τη «Σκάλα» (ξύλινη προβλήτα) για να ψαρέψουν με την απόχη αθερίνες, να κάνουν skate board ή ποδήλατο.
Το λιόγερμα ξεκινά το σουλάτσο μικρών και μεγάλων. Συναντήσεις, πηγαδάκια, παιδικά τρεχαλητά, μια συνήθεια που επαναλαμβάνεται κάθε απόγευμα του καλοκαιριού, κάτι σαν παλιό, καλό έθιμο που δεν ξεθωριάζει στον χρόνο, σαν ανάγκη της μικρής, τοπικής κοινωνίας να διατηρήσει τη συνοχή της.
Λίγο αργότερα τα μαγαζιά της προκυμαίας που σερβίρουν θαλασσινούς μεζέδες, αλλά και τα καφέ με το τοπικό λιμνιώτικο γαλακτομπούρεκο, γεμίζουν κόσμο. Με χρώμα αιγαιοπελαγίτικου οικισμού, η Λίμνη Ευβοίας θεωρείται όχι άδικα η πιο ατμοσφαιρική πόλη του «στεριανού» νησιού και οι κάτοικοί της έχουν κάθε λόγο να καμαρώνουν για τον τόπο τους.
Ο οδικός άξονας που οδηγεί από την Χαλκίδα στις παράκτιες πολιτείες της Βόρειας Εύβοιας κουλουριάζεται σαν φίδι, καθώς επιχειρεί να διατρέξει κατά μήκος την ορεινή ραχοκοκαλιά του νησιού. Ομως αξίζει τον κόπο να διανύσεις και το τελευταίο χιλιόμετρο μόνο για ν' αντικρίσεις από ψηλά τις κεραμοσκεπές της Λίμνης να ακουμπούν η μία πάνω στην άλλη καθώς ροβολούν την πλαγιά μέχρι τη θάλασσα.
Στον πολεοδομικό ιστό της σημερινής ναυτικής κωμόπολης εντάσσονται αρκετά παλιά νεοκλασικού τύπου κτίρια που ανεγέρθηκαν την εποχή της ακμής (μερικά από αυτά είναι έργα του Τσίλερ). Στο κέντρο της πολίχνης δεσπόζει ο επιβλητικός ναός της Παναγίας της Λιμνιώνας με το κομψό μαρμάρινο καμπαναριό (1879).
Ομως η πιο ενδιαφέρουσα άποψη του οικισμού φαίνεται από τη θάλασσα όπου τα παλιά παραδοσιακά σπίτια στέκουν αράδα κατά μήκος του παράκτιου δρόμου δίνοντας την αίσθηση μιας νησιώτικης γκραβούρας. Στο βορειοδυτικό άκρο της πολυσύχναστης προκυμαίας υπάρχει η σκήτη του Οσίου Χριστόδουλου, κτήτορα της μονής του Αγ. Ιωάννη της Πάτμου που ασκήτεψε και πέθανε εδώ, το 1111. Αξιο αναφοράς είναι το Ιστορικό - Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται σε διώροφο νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα.
Και βέβαια, η Λίμνη δεν είναι χθεσινή πόλη. Η περιοχή κατοικείται ήδη από τη 2η χιλιετία π.Χ. Το σημερινό όνομα του οικισμού προήλθε από παράφραση του ονόματος της αρχαίας πόλης Ελύμνιο, η οποία προϋπήρχε στη θέση της. Στα χρόνια του Μεσαίωνα όταν ο τόπος μαστιζόταν από πειρατικές επιδρομές, οι κάτοικοι πήραν τα βουνά και αναζήτησαν στα γύρω υψώματα που σήμερα είναι γνωστά ως «Καστριά» και «Παναγιά», έναν ασφαλή τόπο για να στήσουν ξανά τα σπιτικά τους.
Ομως η σαγήνη της θάλασσας είναι ακαταμάχητη! Αλλο να τη βλέπεις από ψηλά κι άλλο να νιώθεις το χάδι της, να ακούς τον θυμό της, ν' ανασαίνεις τη μυρωδιά της. Ετσι, κάπου εκεί στις αρχές του 17ου αιώνα, το Καστρινό Ελύμνιο σιγά σιγά εγκαταλείπεται και κτίζεται στην παραλία η πολιτεία της Λίμνης που μπολιάζεται πληθυσμιακά με Αιγαιοπελαγίτες. Κτίζουν καλοτάξιδα πλοία κατάλληλα για εμπορία, αλλά και για πόλεμο συνεισφέροντας έτσι στην απελευθέρωση της Ελλάδας.
Στα τέλη 19ου αιώνα ελληνικές και ξένες εταιρείες ξεκινούν τη συστηματική εξόρυξη του λευκόλιθου που συνεχίστηκε αδιάκοπα έως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα η οικονομία της Λίμνης στηρίζεται στον τουρισμό, όμως δεν είναι λίγοι αυτοί που καταπιάνονται ακόμα με την πανάρχαια ενασχόληση της συλλογής ρετσινιού, την παρασκευή ξυλοκάρβουνου αλλά και τη γεωργία.
Παλιότερα υπήρχαν αρκετοί ψαράδες. Σήμερα τα επαγγελματικά καΐκια είναι λίγα. «Τη γεύση που έχει το ψάρι του Ευβοϊκού δεν το έχει κανένα άλλο», λένε ο Στέφανος και ο Μενέλαος, επαγγελματίες ψαράδες από τα γεννοφάσκια τους. «Μόνο που τα ψάρια είναι πια λίγα, τη ζημιά την κάνουν τα μεγάλα εργαλεία που δεν αφήνουν τον γόνο να αναπτυχθεί»...
Ο Ευβοϊκός είναι γόνιμη θάλασσα. Μια ευκαιρία μόνο χρειάζεται για να γίνει πάλι παραγωγικός και να στηρίξει τους ντόπιους ψαράδες, όπως έκανε ανέκαθεν, από τα χρόνια του Ομήρου.
Πεύκα στο κύμα
Βαθιά ανάσα και βουτιά από τον μόλο! Η παρέα επιβραβεύει το μακροβούτι με γέλια και χειροκροτήματα. Ο πιτσιρικάς βγαίνει με καμάρι στην επιφάνεια του νερού, τινάζει το κεφάλι και δήθεν ακούει αδιάφορος τα ενθαρρυντικά σχόλια των υπολοίπων. Μικρές οι χαρές αυτής της θάλασσας, όμως μιλούν στην καρδιά ξυπνώντας μνήμες παιδικές, πολύτιμες. Τέτοιες στιγμές θα έχεις την ευκαιρία να μοιραστείς με τους ντόπιους σε όλο το μήκος της ευβοϊκής ακτογραμμής από τη Μονή Γαλατάκη έως τις Ροβιές.
Ακολουθώντας τον δρόμο που συνεχίζει νότια από τη Λίμνη, περνάς τα Κατούνια και περιπλανιέσαι ανάμεσα σε πευκοδάση και εύφορα περιβόλια. Σε όλη τη διάρκεια της θαυμάσιας αυτής διαδρομής θα δεις από τη μια τις παλιές εγκαταστάσεις των ορυχείων λευκόλιθου.
Αποθήκες, καμίνια, σκουριασμένες εξέδρες συνθέτουν ένα αλαργινό σκηνικό βιομηχανικής εποχής που άφησε έντονα τα σημάδια της. Από την άλλη, θα έχεις αδιάκοπα κοντά σου το γαλάζιο του Ευβοϊκού Κόλπου να φανερώνει μικρές λαχταριστές, βοτσαλωτές ακρογιαλιές, από αυτές που ονειρεύεσαι τις κρύες νύχτες του χειμώνα.
Στο τέλος του δρόμου, η Μονή Γαλατάκη κουρνιάζει στα ριζά του όρους Καντήλι. Πιθανόν εδώ να βρισκόταν η αρχαία πόλη των Αιγών (προστατευόμενη πόλη του θεού Ποσειδώνα) που αναφέρεται από τον Ομηρο, αλλά και τον Στράβωνα. To αρχικό κτίσμα φρουριακής μορφής κατασκευάστηκε τον 8ο αιώνα (θεωρείται η παλιότερη μονή της Εύβοιας) πιθανόν πάνω σε ναό του Ποσειδώνα. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στον άγιο των θαλασσινών Νικόλαο, ενώ το όνομα Γαλατάκη είναι νεότερο και δόθηκε προς τιμήν κάποιου χρηματοδότη της μονής από τον Γαλατά της Πόλης.
Βόρεια της Λίμνης, ξεκινά ο επίσης παραλιακός δρόμος που οδηγεί στα χωριά Χρόνια και Ροβιές. Στους αρχαίους χρόνους κοντά στις Ροβιές βρισκόταν η πόλη Οροβιαί και το ονομαστό μαντείο του Σελινούντιου Απόλλωνα. Σήμερα το μόνο που διασώζεται από το πολυτάραχο παρελθόν είναι ο φράγκικος πύργος που κτίσθηκε το 1256 από τον Γουλιέλμο Β' Βιλεαρδουίνο και αργότερα αποτέλεσε κατοικία του ντόπιου Αγά. Επίσης στις Ροβιές, εντύπωση προκαλούν οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου χαρτοποιίας «Οροβιαί» των αρχών του 20ού αιώνα.
Ολόγυρα η ήπια φυσιογραφία καλύπτεται από ελαιώνες που παράγουν την περιζήτητη τοπική ελιά, αλλά και πεύκα που σκεπάζουν τις ακρογιαλιές βυθίζοντας τις ρίζες τους στον Ευβοϊκό. Αυτοί που ξέρουν όμως δεν αρκούνται στα θαλασσινά κάλλη της περιοχής. Τα μονοπάτια που σκαρφαλώνουν στις βραχώδεις και ελατοσκέπαστες πλαγιές του όρους Καντήλι αλλά και στο κατάφυτο βουνό Καβαλάρης αποδεικνύονται η χαρά του φυσιολάτρη.
Ενας Αγιος από τη Ρωσία
Μια στάση στην πηγή με το δροσερό νερό έξω από το Προκόπι μας έριξε πάνω σ' έναν τσομπάνη που με σφυρίγματα και απειλητικά νεύματα της γκλίτσας του κουμαντάριζε τα πρόβατα. «Δύσκολη δουλειά παιδιά μου, δεν την κάνουν οι νέοι εύκολα σήμερα, αλλά εγώ με τα ''πράματα'' γεννήθηκα με τα ''πράματα'' θα πεθάνω. Δεν ξέρω άλλη ζωή».
Μας κατευόδωσε μ' ένα πλατύ, ζεστό χαμόγελο και αφού έκανε τον σταυρό του μας παρότρυνε να επισκεφθούμε την εκκλησία του Αϊ-Γιάννη του Ρώσου, του δικού τους Αγίου.Το σκήνωμα του Αγίου, ο οποίος γεννήθηκε στη Ρωσία το 1690, έφεραν μαζί τους από το χωριό Προκόπι Καππαδοκίας οι πρόσφυγες της Μ. Ασίας με την ανταλλαγή των πληθυσμών, το 1924.
Στην κοιλάδα του ποταμού Κηρέα, πνιγμένο σε μια θάλασσα πράσινου, βρίσκεται πλέον το νέο χωριό Προκόπι όπου γίνεται στις 27 Μαΐου το λατρευτικό πανηγύρι. Χιλιάδες επισκέπτες, από την Ελλάδα, αλλά και την ορθόδοξη Ανατολική Ευρώπη συρρέουν γι' αυτό. Πολλοί δε πεζοί ή και γονυπετείς για αρκετά χιλιόμετρα… Ενα αλλόκοτο ανθρώπινο ποτάμι που εκπληρώνει έτσι το τάμα του προς τον Αγιο.
Το άλλο ποτάμι, το φυσικό, ο Κηρέας, αν και ταλαιπωρείται ιδιαίτερα από τις ανθρώπινες επεμβάσεις, αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα οικοσυστήματα της Εύβοιας. Θα το καταλάβεις με το που θα μπεις στο δάσος φυλλοβόλων με κυρίαρχο είδος τον πλάτανο, που το περιβάλλει, ειδικά όταν αντικρίσεις τον «Μεγάλο Πλάτανο», ένα δέντρο-γίγαντα του είδους «platanus orientalis» (αυτοφυές της Ελλάδας) με ύψος 23 μέτρα, περίμετρο κορμού 18 μέτρα και πιθανής ηλικίας 600 ετών!
Λίγο νοτιότερα σε μια λεκάνη περίκλειστη από χαμηλά βουνά βρίσκονται τα χωριά Δάφνη, Κεράμεια, Κεχριές, Σπαθάρι, Κουρκουλοί όλα βυθισμένα σε καταπράσινες συστάδες πεύκων, πλάτανων και λιόδεντρων. Κοντά είναι και το Μαντούδι, μια μικρή πόλη της Ευβοίας που για χρόνια ζούσε από τα μεταλλεία και ο ποταμός Νηλέας που έρχεται από τα δυτικά, συναντά τον Κηρέα σχηματίζοντας τον ποταμό Βούδωρο ο οποίος εκβάλλει στη δυτική άκρη της παραλίας Κρύα Βρύση, εκεί όπου αναπτύσσονταν η Αρχαία Κήρινθος. Μάλιστα ο μυθικός ήρωας Κάνθος που πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία καταγόταν από αυτήν την ακμάζουσα πόλη.
Αναμφίβολα η ακτογραμμή που ξεκινά από το Πήλι και καταλήγει στο ακρωτήρι Σαρακήνικο, είναι μια από τις ομορφότερες της Ελλάδας. Οι υποδομές είναι ελάχιστες εδώ, αν εξαιρέσεις ίσως τα λίγα ξενοδοχεία στο Πήλι. Ομως καθώς ο τόπος δεν έχει δεχθεί έντονες ανθρώπινες επεμβάσεις εκπέμπει μια ακατέργαστη ομορφιά που σε γοητεύει. Κυρίαρχος στο τοπίο δείχνει ο απόκρημνος όγκος του όρους Πυξαριάς που καθώς βουτά απότομα στη θάλασσα σχηματίζει υπέροχες παραλίες, χαοτικούς γκρεμούς, θαλασσοδαρμένα ακρωτήρια.
Θαύματα της φύσης
Δεν θα τον δεις αμέσως, όμως θ' ακούσεις τον παφλασμό του νερού και θα νιώσεις την υγράδα της πάχνης του, καθώς θα κατηφορίζεις το στενό, αλλά διαμορφωμένο μονοπάτι που σε φέρνει κοντά του. Ο λόγος για τον κρυφό καταρράκτη του Δρυμώνα που ρίχνει τα νερά του από ύψος 15μ.
Το τοπίο είναι παραμυθένιο. Σαν φτάσεις στα ριζά του, νιώθεις σαν να σκορπά ολόγυρα, μαζί με τις υγρές σταγόνες, τα μυστικά του δάσους από το οποίο γεννήθηκε. Αυτός ο μαγικός νεραϊδότοπος προσεγγίζεται από την υπέροχη διαδρομή Ροβιές – Οσιος Δαυίδ (14ος αιώνας) -Κερασιά (έξω από τον Δρυμώνα).
Στην καρδιά της Βόρειας Εύβοιας γύρω από τα χωριά Κερασιά, Παπάδες, Αμέλαντες, Αγ. Αννα, η ατμόσφαιρα αλλάζει. Το τοπίο εδώ παραπέμπει σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας και φυσικά δεν λείπουν οι εκπλήξεις. Κοντά στο χωριό Κερασιά, έχουν βρεθεί υπολείμματα απολιθωμένου δάσους ηλικίας 10-25 εκατομμυρίων χρόνων και τμήματα σκελετών άγριων ζώων που ζούσαν εδώ, εκείνη τη μακρινή εποχή!
Τα ενδιαφέροντα αυτά ευρήματα μπορείς να τα δεις στο Μουσείο Απολιθωμάτων στην Κερασιά. Αν θέλεις να δεις ακόμη ένα μουσείο υπάρχει το λαογραφικό στην Αγία Αννα.
Ανάμεσα στα χωριά Αμέλαντες και Αγία Αννα κρύβεται το φαράγγι της Μπουλοβίναινας. Πήρε το όνομά του από μια ντόπια που προτίμησε να πέσει στο χάσμα του φαραγγιού παρά στα χέρια των Τούρκων και θεωρείται ένα από τα φυσικά θαύματα της ευβοϊκής γης.
Ετσι είναι η Βόρεια Εύβοια. Από τα έλατα, τα φαράγγια, τους καταρράκτες και τα ορεινά λιβάδια μπορείς να βρεθείς σε λιγότερο από μισή ώρα στις πελαγίσιες ακτές του Αιγαίου.
Να ανασαίνεις τον δροσερό βουνίσιο αέρα και να περπατάς στην καυτή άμμο της ατέλειωτης Αγκάλης ή στην παραλία Αχλάδι και στον όρμο της Κοτσικιάς, ή όπου αλλού...
Το παιχνίδι ανάμεσα σε βουνό και θάλασσα, εδώ, στις ακτές που δαμάζει το Αιγαίο, μοιάζει να μην έχει τέλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου