Στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰώνα κατηγορούμενοι οἱ χριστιανοὶ τῆς περιοχῆς τῆς Καρχηδόνας, ὅτι, παρὰ τὶς ἀπαγορεύσεις τοῦ Διοκλητιανοῦ συγκεντρώθηκαν τὴν Κυριακή, ἀπάντησαν:
"Δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε χωρὶς τὸ Δεῖπνο τοῦ Κυρίου".
Σήμερα ἕνα μεγάλο ποσοστὸ ὅσων δηλώνουν χριστιανοὶ ὀρθόδοξοι παραδέχονται ὅτι σπάνια πηγαίνουν στὴν Κυριακάτικη Εὐχαριστία. Ὅμως ἡ Εὐχαριστία, λέει ἡ Ἐκκλησία, εἶναι ἡ πηγὴ καὶ ἡ ἀρχὴ ὅλης τῆς χριστιανικῆς ζωῆς.
Σήμερα τὰ τρία τέταρτα τῶν νέων ποὺ παρουσιάζονται στὴν ἐκκλησία γιὰ θρησκευτικὸ γάμο δηλώνουν ὅτι πιστεύουν, ἀλλὰ δὲν πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία!
Καὶ οἱ πρῶτοι καὶ οἱ δεύτεροι… πιστεύουν μὲ τὸν δικό τους τρόπο.
Ἀπὸ ποῦ προέρχεται αὐτὴ ἡ μεγάλη ἀπομάκρυνση; Μποροῦμε νὰ κατηγορήσουμε σίγουρα τὸν τρόπο τέλεσης. Πολλὴ ἱερότητα (ἢ ὄχι ἀρκετὴ) σπάνια ὄμορφη. Δύσκολα ἀναγνώσματα. Κηρύγματα ποὺ συχνὰ κρίνονται βαρετά... Αὐτὲς οἱ κριτικὲς δὲν ἐξηγοῦν παρὰ μόνο ἕνα μέρος ἀπὸ τὴν ἔλλειψη ἐνδιαφέροντος γιὰ τὴν Κυριακάτικη Λειτουργία. Τὸ βασικὸ δὲ θὰ ἦταν ἄλλωστε ἡ δυσκολία τῶν περισσότερων χριστιανῶν νὰ καταλάβουν τί γίνεται στὴ Θεία Λειτουργία; Φυσικὰ μυστήριο, ἀλλὰ ἡ πίστη, μᾶς ἐπιτρέπει νὰ ζήσουμε τὸ μυστήριο, σὰν ἕνα κόσμο φωτὸς καὶ ὄχι σὰν κάτι σκοτεινό.
Εἶναι καιρὸς λοιπὸν νὰ δοῦμε τί συμβαίνει κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας.
Ἂς προσπαθήσουμε νὰ μποῦμε στὸν κόσμο τοῦ μυστηρίου ἀπὸ τὴν εἴσοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
α. Νὰ ἐξηγήσουμε γιατί οἱ προσευχὲς ἐπίκλησης στὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔχουν βασικὴ θέση στὴ Λειτουργία.
β. Νὰ ἐξηγήσουμε τελικὰ πῶς ἡ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ πνευματικὴ τροφή.
Σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ! Πῶς εἶναι δυνατόν;
Α. Σὲ πολὺ διαφορετικὲς συνθῆκες, ἡ ἴδια ἐρώτηση γίνεται δύο φορὲς στὸ Εὐαγγέλιο: "Πῶς εἶναι δυνατόν"; Εἶναι ἡ ἐρώτηση ποὺ κάνει ἡ Μαρία τὴ στιγμὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ὅταν ὁ ἄγγελος τῆς ἀνακοινώνει ὅτι θὰ κάνει παιδί: "Πῶς θὰ μοῦ συμβεῖ αὐτὸ ἀφοῦ δὲν ἔχω σχέσεις συζυγικὲς μὲ κανέναν ἄντρα"; (Λουκ. 1, 34). Μὲ λιγότερη ταπείνωση καὶ ἄνοιγμα πρὸς τὸ ἀδύνατο, ποὺ ὅμως εἶναι δυνατὸ γιὰ τὸ Θεό, γίνεται ἡ ἐρώτηση ἀπὸ τοὺς παρευρισκόμενους στὴ συναγωγὴ τῆς Καπερναούμ, ὅταν ὁ Χριστὸς τοὺς λέει ὅτι θὰ τοὺς δώσει τὸν ἄρτο τῆς ζωῆς, τὴν σάρκα Του γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου. "Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ μᾶς δίνει νὰ φᾶμε τὴ σάρκα Του"; (Ἰωάν. 6, 51-52) Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἡ ἀπάντηση μᾶς παραπέμπει στὴν δράση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἄγγελος λέει στὴ Μαρία "Τὸ ἅγιο Πνεῦμα θὰ ἔρθει πάνω σου καὶ θὰ σὲ καλύψει ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ..."(Λουκ. 1, 35). Ὁ Χριστὸς λέει στοὺς ἀκροατές του στὴ συναγωγὴ τῆς Καπερναοὺμ "Τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτὸ ποὺ δίνει ζωή, τὰ ἀνθρώπινα δὲν ὠφελοῦν σὲ τίποτα". (Ἰωάν. 6, 63).
Πῶς εἶναι δυνατόν; Εἶναι καὶ τὸ δικό μας ἐρώτημα ὅταν στὴ Θεία Λειτουργία ὁ ἱερέας μᾶς δίνει τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ λέγοντας "σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ". Μποροῦμε νὰ ἀπαντήσουμε μὲ τὰ λόγια τοῦ ἀγγέλου "Τὸ ἅγιο Πνεῦμα θὰ ἔρθει πάνω σου καὶ θὰ σὲ καλύψει ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ". Καὶ ἀκριβῶς ἔτσι ἐκφράζονται οἱ εὐχαριστιακὲς προσευχὲς στὶς ἐπικλήσεις. Λένε μὲ διάφορους τρόπους τὴν ἴδια προσευχὴ στὸ Θεὸ "Στεῖλε τὸ Πνεῦμα Σου στὸν οἶνο, στεῖλε τὸ Πνεῦμα Σου στὸν Ἄρτο, στεῖλε τὸ Πνεῦμα Σου στὸ συγκεντρωμένο λαό σου".
Ἡ Εὐχαριστία ἐξίσου ἀναγκαία, σὰν τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί.
Β. Ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς καὶ τὸ Ποτήριον τῆς σωτηρίας ἀποτελοῦν πνευματικὴ τροφή. Τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ μεταβάλλονται σὲ σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ. Ὁ Ἰησοῦς ἔλεγε στοὺς μαθητές του στὴ συναγωγὴ τῆς Καπερναούμ: "Τὸ Πνεῦμα εἶναι ποὺ δίνει ζωή, τὰ λόγια ποὺ σᾶς εἶπα εἶναι πνεῦμα καὶ ζωή. Κατανοῆστέ το πνευματικά: δὲν εἶναι αὐτὸ τὸ σῶμα ποὺ βλέπετε τὸ ὁποῖο θὰ φᾶτε, καὶ δὲν θὰ πιεῖτε τὸ αἷμα ποὺ θὰ χυθεῖ στὴ Σταύρωσή μου. Εἶναι μία θυσία ποὺ κάνω γιὰ ἐσᾶς καὶ ποὺ ἂν τὴν κατανοήσετε πνευματικὰ θὰ σᾶς κάνει νὰ ζήσετε. Ἀκόμα κι νὰ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ γίνει ὁρατά, πρέπει νὰ κατανοηθεῖ ἀόρατα".
Λίγο ἀργότερα στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰώνα στὴ Μικρὰ Ἀσία ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ γράφει: "Θὰ ὀνομάσει τὸ ψωμὶ ζωντανό Του σῶμα, θὰ τὸ γεμίσει μὲ τὸν ἑαυτό Του καὶ τὸ Πνεῦμα Του. [...] Καὶ ὅποιος τὸ τρώει μὲ πίστη, τρώει τὴ φωτιὰ καὶ τὸ Πνεῦμα [...] Πάρτε καὶ τραφεῖτε ὅλοι καὶ μαζὶ τραφεῖτε μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Εἶναι πραγματικὰ τὸ σῶμα μου καὶ ὅποιος τὸ φάει θὰ ζήσει αἰώνια".
Ἡ διήγηση στὰ Εὐαγγέλια ( Ματθαῖος 26, 26-29, Μάρκος 14, 22-25, Λουκᾶς 22, 15-20) ὅπως καὶ στὴν πρώτη ἐπιστολὴ τοῦ Παύλου πρὸς Κορινθίους (11, 23-26) ἀναφέρει τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί, τρόφιμα συνηθισμένα στὰ γεύματα καὶ τὶς γιορτὲς τῶν Ἑβραίων. Αὐτὸ τὸ ψωμὶ καὶ αὐτὸ τὸ κρασὶ ποὺ τὰ καταναλώνουμε, σὰν συνηθισμένα τρόφιμα τοῦ γεύματός μας, στὴν Ἐκκλησία τὰ λαμβάνουμε σὰν τροφὲς ποὺ ξεπερνοῦν τὶς συνηθισμένες τοῦ τραπεζιοῦ μας καὶ γίνονται σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ ἁγίου Πνεύματος γιὰ νὰ μᾶς χαρίσουν τὴ ζωή. Ὁ Ἰησοῦς μᾶς δίνεται μὲ τὴ μορφὴ τροφῆς γιὰ τὴ ζωή μας. Τὸ σημάδι τῆς Εὐχαριστίας δὲν εἶναι μόνο τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ ἀλλὰ καὶ ἡ χρήση τους· «λάβετε φάγετε, πίετε».
Σὰν σημάδι τῆς ζωῆς Του ποὺ μᾶς τὴν προσφέρει ὁ Ἰησοῦς, μᾶς δίνει νὰ πιοῦμε κρασὶ καὶ νὰ φᾶμε ψωμί. Αὐτὴ ἡ ἔνδειξη εἶναι συγχρόνως μέσα στὴν ταπεινότητά της, ἡ πιὸ σαφὴς γιὰ νὰ μᾶς ἐξηγήσει ὅτι ἡ Εὐχαριστία, ἡ πνευματική μας τροφή, εἶναι ἐξίσου χρήσιμη στὴ ζωὴ μας ὅσο καὶ τὸ κρασὶ καὶ τὸ ψωμί.
Ἡ εὐχαριστιακὴ μεταβολή. (Ἀναφορὰ-Καθαγιασμὸς)
Βέβαια πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι αὐτὸ τὸ Ψωμὶ καὶ αὐτὸ τὸ Κρασὶ τὰ δεχόμαστε σὰν "ἀλλαγμένα". Δὲν εἶναι πλέον τὸ ἁπλὸ ψωμὶ καὶ κρασὶ τοῦ γεύματός μας. Πῶς νὰ μιλήσουμε γιὰ αὐτὴ τὴν ἀλλαγή; Καλύτερα ἀπὸ τὸ νὰ χρησιμοποιήσουμε τὴν ὅποια λέξη νὰ ἀναφερθοῦμε στὸν ἅγιο Ἰουστίνο, θεολόγο τοῦ 2ου αἰώνα. Αὐτὸς μιλάει γιὰ "δῶρα ποὺ πάνω τους "λειτούργησε" ἡ χάρη". Τὸ Ψωμὶ καὶ τὸ Κρασὶ ποὺ ἄλλαξαν μετὰ τὴν Εὐχαριστιακὴ προσευχή! "Μπῆκαν σὲ ἕνα καινούριο δεσμὸ σχέσεων ποὺ ὀνομάζεται ἱστορία τῆς σωτηρίας".
Ἕνας ἄλλος τρόπος νὰ μιλήσουμε γιὰ τὴν εὐχαριστιακὴ ἀλλαγὴ εἶναι ἡ ἀναφορὰ στὰ λόγια τῆς προσφορᾶς τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου: Τὸ Ψωμὶ καὶ τὸ Κρασὶ μεταβλήθηκαν. Ἔτσι καὶ ἐμεῖς τὰ λάβαμε γιὰ νὰ ἀλλάξουμε. Νὰ μᾶς (τὰ Δῶρα) ἀλλάξουν. Αὐτὸ ἐκφράζει ἔντονα ἡ δεύτερη ἐπίκληση, στὴν ὁποία παρακαλοῦμε τὸν Πατέρα νὰ στείλει τὸ Πνεῦμα Του στὸ λαό: Ὅλους ἐμᾶς ποὺ θὰ μεταλάβουμε ἀπὸ τὸν ἕνα Ἅγιο Ἄρτο καὶ τὸ ἕνα Ἅγιο Ποτήριο, νὰ μᾶς ἑνώσεις μεταξὺ μας μὲ τὴν κοινὴ μετοχὴ στὸ Ἅγιο Πνεῦμα" (Θ. Λειτ. Ἁγ. Βασιλείου-ἀναφορά).
Ὁ ἅγιος Παῦλος μιλάει δυναμικὰ γιὰ αὐτὴ τὴν ἀλλαγή: "Ὅταν πίνουμε τὸ ποτήριο τῆς εὐχαριστίας μὲ τὸ ὁποῖο εὐχαριστοῦμε τὸ Θεὸ δὲν κοινωνοῦμε τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ; Κι ὅταν κόβουμε καὶ μοιραζόμαστε τὸν ἄρτο, τρώγοντάς τον δὲν κοινωνοῦμε μὲ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ; Ὅπως ὁ ἄρτος εἶναι ἕνας ἔτσι κι ἐμεῖς ἀποτελοῦμε ἕνα σῶμα ἂν καὶ εἴμαστε πολλοὶ γιατί τρῶμε ἀπὸ τὸν ἴδιο ἄρτο". (Πρὸς Κορινθίους 1, 10 & 16-17). Οἱ προεκτάσεις τῆς εὐχαριστιακῆς ἀλλαγῆς στὸν χριστιανικὸ λαὸ εἶναι τεράστιες. Αὐτοὶ πού, τρεφόμενοι ἀπὸ ἕνα σῶμα γίνανε μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ δὲν μποροῦν νὰ κλειστοῦν σὲ μιὰ ζωὴ ἐπικεντρωμένη στὸν ἑαυτό τους οὔτε νὰ ἀρνηθοῦν νὰ ζοῦν μὲ ἀλληλεγγύη: ὁ Ἄρτος-Σῶμα Χριστοῦ ποὺ μοιραστήκαμε μᾶς ἔκανε λαὸ ποὺ μοιράζεται τὰ πάντα.
Μὲ ἀγάπη καὶ εὐχὲς
ὁ ἐφημέριος σας
π. Θεοδόσιος
Θεοδόσιος Μαρτζοῦχος (Ἀρχιμανδρίτης Ἱ. Μ. Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης)
Σου άρεσε το άρθρο που μόλις διάβασες; Εάν ναι βοήθησε μας με το να το κοινοποιήσεις στους φίλους σου.Σε μια εποχή που το μυαλό μας δέχεται βροχή γκρίζων και ίσως μαύρων ειδήσεων τα Νέα Καλά Μαντάτα είναι ένα blog με χιλιάδες άρθρα ενδιαφέροντα ,χρήσιμα και προ πάντων ευχάριστα προς ανάγνωση. Κάνοντας απλώς ένα κλικ διαβάζεις κάτι ευχάριστο και ενδιαφέρον χωρίς να κατευθύνεσαι σε ένα λαβύρινθο παραθύρων! Απλά δοκιμάστε μας και σίγουρα θα γίνουμε καθημερινή σας συνήθεια και η ευχάριστη παρέα σας!
Γίνετε φίλοι μας στο facebook https://www.facebook.com/NeaKalaMantata/ ή ακολουθήστε μας στο Twitter https://twitter.com/NeaKalaMantata. Σας ευχαριστούμε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου