Ανακαλύπτουμε το «πιο καλά κρυμμένο μυστικό της Ευρώπης», σύμφωνα με τον Lonely Planet. Ενα... μυστικό που από την Αθήνα απέχει μόλις 1 ώρα και 40 λεπτά
με το αεροπλάνο.
«Δεν καταλαβαίνω. Εχετε τον ήλιο. Εχετε τη θάλασσα. Εχετε καλό φαγητό. Γιατί έχετε κρίση;» Ο Πέταρ, οδηγός μας στο ταξίδι-αστραπή στην Κροατία, με ρωτάει με ειλικρινή απορία. Δεν με εμπαίζει, ούτε δείχνει να έχει διάθεση για μια ατελείωτη, ατελέσφορη πολιτικολογία με κεντρικό άξονα το «τις πταίει».
Λίγο πριν, μου διηγείται ολόκληρη την ενήλικη ζωή του, σαν να είμαστε παλιόφιλοι που χάθηκαν για μεγάλο διάστημα. Στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας στρατολογήθηκε εθελοντικά, ύστερα πέρασε τρία δύσκολα χρόνια, άλλαξε δουλειά, κατέληξε πίσω από το τιμόνι και τώρα ατενίζει το μέλλον με «τη χαρά τού να είσαι ζωντανός, κάθε ξημέρωμα».
Δεν θέλω να του εξηγήσω. Προτιμώ να παρατηρώ το τοπίο καθώς ανεβαίνουμε κατά μήκος των Δαλματικών Ακτών προς το Σπλιτ, το «λουλούδι της Μεσογείου», την «πιο σπορτίβικη πόλη του κόσμου» ή «την ομορφότερη πόλη του κόσμου», όπως τη βάφτισαν με περισσή αμετροέπεια οι ντόπιοι, πριν από τον πόλεμο, όταν το Βελιγράδι χαρακτήριζε τις κροατικές λουτροπόλεις «σημαντικά λιμάνια, χωρίς όμως ιδιαίτερη τουριστική αξία».
Οι 2.800 ώρες ηλιοφάνειας ετησίως, το ιδανικό κλίμα, η καλοδιατηρημένη μεσαιωνική πόλη και το μεγαλοπρεπές ρωμαϊκό παλάτι του τυχερού αυτοκράτορα Διοκλητιανού, του μοναδικού που κατάφερε να πεθάνει στα γεράματα από φυσικά αίτια, είναι αδιάψευστοι μάρτυρες για το αντίθετο. Το οικόσημο του Σπλιτ έχει δύο ζώα για σύμβολα: τον δαλματικό σκύλο, νευρώδη, δυνατό, ευφυή, και το γαϊδούρι: το εμβληματικό πλάσμα της υπομονής, της σκληρής, κοπιώδους εργασίας και της προσήλωσης στο στόχο μέχρι την τελική επικράτηση.
Οι άνθρωποι εδώ έχουν πάρει κάτι και από τα δύο. Οταν τους βλέπεις να παίζουν το τοπικό παιχνίδι με το σκληρό μπαλάκι «πιτσιγκίν» στα ρηχά νερά της πόλης, σου θυμίζουν τον δαλματικό κύνα. Οταν όμως τα μαζεύουν και πάνε για δουλειά, ο επαγγελματισμός τους ανταγωνίζεται το ζήλο και την εργατικότητα του γαϊδουριού - που για τους Κροάτες είναι σύμβολο φιλοτιμίας και όχι καρικατούρα ξεροκεφαλιάς, όπως το μάθαμε εμείς οι Ελληνες.
Για όλα τα γούστα
Το Σπλιτ έχει κάτι για όλους. Για τον ιστοριοδίφη, το παλάτι, Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, με την μπρούντζινη πύλη πάνω στην παραλιακή λεωφόρο. Για τον ευσεβή, τον καθεδρικό του Αγίου Δομίνικου με το ψηλό καμπαναριό, όπου επιτρέπεται (επιβάλλεται) να ανέβεις ώστε να ατενίσεις από τα εξήντα μέτρα ύψος όλη την πόλη. Για τον ρομαντικό, τη μεσαιωνική πόλη με τα κυπαρισσί παραθυρόφυλλα, τη γειτονιά Veli Varos, όπου τίποτα δεν έχει αλλάξει εδώ και 500 χρόνια, και τα στενά σοκάκια - το μικρότερο από τα οποία λέγεται «άσε με να περάσω», γιατί χωράει μόνο έναν περαστικό από μία κατεύθυνση. Για τον κοσμικό, τα καφέ στο περιστύλιο του ναού του Διός και ειδικά το Λούξορ, με τους Ρωμαίους στρατιώτες να εκτελούν χρέη πορτιέρη, φορώντας τη στολή τους με μια υπερηφάνεια που υπερβαίνει το ελαφρύ κιτς της στιγμής. Για τον σπορτίφ, όλων των ειδών τα θαλάσσια αθλήματα. Για τον φίλαθλο, τον αρχαιότερο ποδοσφαιρικό σύλλογο που υποστηρίζει με πάθος την τοπική ομάδα Χάιντουκ (για την ακρίβεια, όλη η πόλη ζει στους παλμούς της ομάδας όταν αγωνίζεται).
Και για τον Ελληνα, όλα τα παραπάνω, μαζί με το ιστορικό υπόβαθρο της πόλης, που στο κάτω-κάτω λέγεται «Ασπάλαθος» (ο αγκαθωτός θάμνος με τα κίτρινα λουλουδάκια), έτσι δεν είναι;
Στο Τρογκίρ
Και όταν το χορτάσει κανείς, αρκεί να θυμηθεί πόσο πολύ μοιάζει η Κροατία με την Ελλάδα σε κάτι ακόμη: Σε μικρή απόσταση από τις ακτές της βρίσκονται περί τα χίλια μεγάλα και μικρότερα νησιά και νησίδες, με κοντινότερο στην πόλη (και στη στεριά) το Τρογκίρ.
Η άλλοτε ελληνική αποικία «Τραγούριον» είναι μια αληθινή πόλη-μουσείο, χτισμένη σε μια λιλιπούτεια χερσόνησο που ενώνεται με τη στεριά με μια γέφυρα 60 μέτρων. Η οχυρωμένη πόλη του Τρογκίρ άλλαξε τόσες φορές χέρια στη διάρκεια της ιστορίας της, που κατέληξε ένα πολυπολιτισμικό μωσαϊκό με επιρροές από τους Ελληνες, τους Ρωμαίους, τους Σαρακηνούς, τους Ενετούς, τους Αυστροούγγρους και τους Γάλλους κατακτητές της, σε κάθε γωνιά της.
Μια πόλη φτιαγμένη από πέτρα, από τα πλακόστρωτα δρομάκια και τις πλατείες μέχρι τα μεγαλοπρεπή παλάτια, τα αρχοντικά και τον καθεδρικό του Αγίου Λαυρεντίου, μια πόλη με αρχιτεκτονικά ορόσημα, όπως η πύλη του Ράντοβαν, μια πόλη βυθισμένη στο χρόνο, με ιστορία 2.300 ετών και το πιο καλοδιατηρημένο ρωμανο-γοτθικό οικιστικό συγκρότημα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μόνο που εδώ οι άνθρωποι συνεχίζουν να ζουν σαν να μη μεσολάβησε η ανακάλυψη του τουρισμού, και αυτό είναι που χαρίζει στο Τρογκίρ τον ευπροσήγορο χαρακτήρα του, σε αντίθεση με οποιοδήποτε άλλο μουσειακό λείψανο!
Στα νησιά
Το καλοκαίρι οι ντόπιοι δεν κολυμπούν στις Δαλματικές Ακτές, «εκτός αν πρέπει να πάνε το πρωί στη δουλειά», όπως μου λέει ο Πέταρ. Παίρνουν το φέρι και σε λιγότερο από μία ώρα πετάγονται σε ένα από τα κοντινότερα κατοικημένα νησιά: το Χβαρ (η αρχαία Φάρος), το Κρεκ ή το Μπρακ, που τελευταία, χάρη σε μια πολύ δραστήρια δημοτική αρχή και μια παραλία-θαύμα της φύσης, γνωρίζει μεγάλες δόξες και ως διεθνής προορισμός. Η παραλία αυτή, φωτογραφικό σήμα κατατεθέν ολόκληρης της περιοχής του Σπλιτ πλέον, είναι η Ζλάτνι Ρατ (χρυσό κέρας). Μια γλώσσα στεριάς που ξεκινάει δασωμένη και καταλήγει στη θάλασσα, κατάλευκη και βοτσαλωτή, αλλάζοντας σχήμα ανάλογα με τον καιρό. «Μερικές φορές είναι ολόισια και περήφανη, άλλοτε στραβή και παιχνιδιάρα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, όσες φορές κι αν τη φωτογραφίσεις, ποτέ δεν είναι ίδια»...
Στο Μπρακ, η πρωτεύουσα Σούπεταρ είναι η μεσαιωνική αρχόντισσα, ενώ το κοσμικό Μπολ, στην απέναντι πλευρά του νησιού, αναλαμβάνει το ρόλο του ανάλαφρου, κοσμοπολίτικου θερέτρου και προτιμάται από τη νεολαία της Κροατίας αλλά και των γειτόνων Ιταλών.
Terra incognita;
Το Σπλιτ και τα νησιά του χαρακτηρίζονταν πέρυσι «το πιο καλά κρυμμένο μυστικό της Ευρώπης» από τον οδηγό Lonely Planet. Για τους ανήσυχους ταξιδιώτες-αναγνώστες του, που βρίσκονται σε διαρκή αναζήτηση του καινούργιου, ίσως να πρόκειται για ένα μυστικό που αποκαλύπτεται χωρίς βιασύνη την τελευταία πενταετία. Για εμάς τους Ελληνες, όμως, παραμένει μια terra incognita. Στο ταξίδι μας ακούσαμε δίπλα μας όλες τις γλώσσες, εκτός από Ελληνικά. Είναι λες και ο ελληνικός πολιτισμός άφησε το στίγμα του, την ονοματοθεσία και τις ιστορικές επιρροές του και έπειτα αποχώρησε διακριτικά, εμμένοντας στη στερεοτυπική εικόνα της «Γιουγκοσλαβίας» - της φτωχής χώρας που δεν έχει τίποτα να προσφέρει στον πολυταξιδεμένο Νεοέλληνα.
Αρκεί ένα τριήμερο εδώ για να αλλάξετε άποψη. Και να καταλάβετε γιατί οι Κροάτες ανέκαθεν θεωρούσαν εαυτούς Κεντροευρωπαίους που απλώς, από ένα καπρίτσιο της γεωπολιτικής μεταπολεμικής μοιρασιάς, βρέθηκαν «στη λάθος πλευρά της Μεσογείου». Παρηγορηθείτε τουλάχιστον από αυτό: και οι ίδιοι οι Κροάτες έχουν στο μυαλό τους τη στερεοτυπική εικόνα του Ελληνα, όπως την έχουν «διδαχτεί» από το σινεμά και την τηλεόραση:
Την τελευταία ημέρα της παραμονής μας στο Σπλιτ, τρώγαμε σε μια εξαιρετική ταβέρνα, τέσσερις δημοσιογράφοι και η συνοδός μας από την αεροπορική εταιρεία. Χωρίς να έχουμε καν πιει, με τη γνωριμία των λίγων ημερών αλλά την άνεση που δημιουργεί η τριβή του επαγγέλματος, ήρθαμε στο κέφι, ανεβάσαμε τους τόνους, γελάσαμε με την ψυχή μας και τραβήξαμε τα βλέμματα των συνδαιτυμόνων μας, ώσπου κάποια στιγμή ο ευγενέστατος σερβιτόρος μας πλησίασε τη διερμηνέα μας και της είπε χαμογελαστά στα Κροατικά: «Ωραία περνούν οι καλεσμένοι σου. Μόνο, σε παρακαλώ, πες τους να μην αρχίσουν να σπάνε τα πιάτα»…
Δεν ήρθε ο καιρός να γνωριστούμε αληθινά μεταξύ μας, Κροάτες και Ελληνες;
Μετάβαση
Η Croatian πετάει από τη φετινή σεζόν, κάθε Σάββατο, απευθείας από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» για Σπλιτ, στις 9.55 το βράδυ (και από Σπλιτ για Αθήνα στις 6.30 το απόγευμα). Η πτήση διαρκεί μόλις μία ώρα και 40 λεπτά και μια τυπική τιμή εισιτηρίου με επιστροφή είναι 139 ευρώ. Η τελευταία πτήση της φετινής, θερινής περιόδου θα γίνει στις 4 Οκτωβρίου.
Διαμονή
Το Σπλιτ είναι από τις πλέον τουριστικές πόλεις της Κροατίας, ως εκ τούτου διαθέτει καταλύματα για όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια! Κάνοντας μια μίνι έρευνα για το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου, ξεχωρίσαμε τα ακόλουθα:
Goli+Bosi (Morpurgova poljana 2, Τ/+385 21 510 999, www.gollybossy.com). Βραβευμένο design hostel, με ωραίους και καθαρούς χώρους, με μίνιμαλ διακόσμηση, το λευκό να εναλλάσσεται με το κίτρινο, δωρεάν Ιντερνετ και ένα μοντέρνο καφέ-μπαρ-εστιατόριο. 27 ευρώ το δωμάτιο τεσσάρων κλινών και 62 ευρώ το δίκλινο.
Apartments Old Mill (Ulica Cirila i Metoda 38). Επιπλωμένα και πλήρως εξοπλισμένα διαμερίσματα, σε πολύ κεντρικό σημείο της πόλης - ιδανικά για οικογένειες και παρέες. Διαθέτουν καθιστικό, κουζίνα και τραπεζαρία, δωρεάν ασύρματο Ιντερνετ και κλιματισμό. Από 74 ευρώ τη βραδιά για κρατήσεις μέσω της ιστοσελίδας booking.com
Peristil Luxury Rooms (Poljana kraljice Jelene 5, Τ/+385 21 329 070, www.hotelperistil.com). Μπουτίκ ξενοδοχείο εννέα δίκλινων και τριών μονόκλινων δωματίων στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης, με θέα στον Καθεδρικό του Αγίου Δομίνικου. Πολυτελές και όμορφο, αξίζει μια επίσκεψη, έστω για το πολύ καλό εστιατόριό του, που ακούει στο όνομα «Tifani». Από 120 ευρώ το δίκλινο.
Palace Judita Heritage Hotel (Narodni trg 4, Τ/+385 98 841 156, www.juditapalace.com). Ενα αληθινό παλάτι, με τις διακρίσεις του, τις άριστες κριτικές του και όλες τις υπηρεσίες και τις ανέσεις που ταιριάζουν σε... υψηλούς προσκεκλημένους. Από 198 ευρώ το δίκλινο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου