ΑΣ ΚΕΡΔΙΣΟΥΜΕ ΠΑΡΕΑ


powered by Agones.gr - Stoixima

Σάββατο 27 Ιουλίου 2013

Βλαστικά κύτταρα: Μια επένδυση ζωής


  

                                                                                    cytoblast-386

mother-baby-386
Μια μικρή ποσότητα αίματος από τον ομφάλιο λώρο του νεογέννητου, μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμη για τη μελλοντική του υγεία.
Ύστερα από εννέα μήνες προσμονής, κρατάμε στα χέρια μας το αγγελούδι μας και ορκιζόμαστε πως θα του προσφέρουμε τα πάντα για να το καμαρώνουμε υγιές κι ευτυχισμένο. Ας ξεκινήσουμε από τώρα, φυλάσσοντας τα βλαστικά κύτταρα από το αίμα του ομφάλιου λώρου αφού μπορεί να αποδειχθούν σωτήρια για την υγεία του: Το γενετικό αυτό υλικό είναι δυνατόν να βοηθήσει στη θεραπεία πιθανών σοβαρών ασθενειών του παιδιού μας, ζωγραφίζοντας στο προσωπάκι του χαμόγελα ζωής!
Από ’δώ… τα βλαστοκύτταρα
Τα βλαστικά κύτταρα είναι οι αρχέγονοι τύποι όλων των κυττάρων του οργανισμού μας. Πρόκειται για πρωτογενή κύτταρα που έχουν όλα την ίδια μορφή γιατί ακόμα δεν έχουν προλάβει να διαμορφώσουν τα χαρακτηριστικά των κυττάρων των διαφόρων οργάνων. Είναι με άλλα λόγια, τα πιο νέα, τα πιο ανθεκτικά και τα πιο υγιή κύτταρα που διαθέτει ο εμβρυικός οργανισμός. Και μπορεί οι επιστήμονες να τα εντόπισαν αρχικά στο μυελό των οστών, γρήγορα όμως ανακάλυψαν πως ιδιαίτερα πλούσια πηγή τους αποτελεί το αίμα του ομφάλιου λώρου από το οποίο συλλέγονται ανώδυνα τη στιγμή της γέννησης. Αυτά τα βλαστοκύτταρα, λοιπόν, αποτελούν τους δομικούς λίθους του αιμοποιητικού και του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού μας και έχουν δυο πολύ σημαντικές δυνατότητες:
• Πολλαπλασιάζονται συνεχώς («βλασταίνουν») και δίνουν νέα όμοια αδιαφοροποίητα κύτταρα (αρχέγονα δηλαδή).
• Μπορούν να «αποκτήσουν» το συγκεκριμένο κυτταρικό τύπο που θέλουμε, στο εργαστήριο κάτω από ειδικές συνθήκες. Έχουν με άλλα λόγια την ικανότητα να εξελιχθούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια, στα τρία δηλαδή είδη ώριμων κυττάρων που εμπεριέχονται στο αίμα μας. Επίσης, τα βλαστικά κύτταρα είναι ικανά να εξελιχθούν σε κύτταρα με χαρακτηριστική μορφή και εξειδικευμένες λειτουργίες, όπως για παράδειγμα νευρικά κύτταρα, κύτταρα του εγκεφάλου, του ήπατος, της καρδιάς ή του δέρματος. Η ιδιότητά τους αυτή είναι γνωστή ως πλαστικότητα.

Κλειδιά υγείας

Αρχικά πρέπει να πούμε πως ολόκληρος ο οργανισμός μας προέρχεται από αρχέγονα βλαστικά κύτταρα τα οποία, όσο εμείς απολαμβάναμε τη θαλπωρή του πρώτου μας σπιτιού -της μήτρας-, πολλαπλασιάζονταν και διαφοροποιούνταν δίνοντας όλους τους πιθανούς κυτταρικούς τύπους. Και μπορεί όλα τα κύτταρα του οργανισμού μας να έχουν προέλθει από κάποιο αρχέγονο βλαστικό κύτταρο, όμως, δεν μπορούμε να αντλήσουμε από παντού βλαστοκύτταρα. Τη δυνατότητα αυτή μας προσφέρουν συγκεκριμένα «σημεία»:
• Ομφαλοπλακουντιακό αίμα: Πρόκειται για το αίμα που απομένει στον ομφάλιο λώρο και στον πλακούντα μετά τον τοκετό. Ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν άχρηστο και ο γιατρός το απέρριπτε μαζί με τον πλακούντα χωρίς δεύτερη σκέψη, τώρα συλλέγεται από αυτό σημαντική ποσότητα βλαστικών κυττάρων που μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση σοβαρών παθήσεων του μωρού ή της οικογένειάς του.
• Μυελός των οστών: Μεγάλη ποσότητα βλαστικών κυττάρων συναντούμε και στο μυελό των οστών -κυρίως των πλατιών οστών- που χρησιμεύει στη συνεχή ανανέωση των κυττάρων του αίματος.
• Αίμα: Πρόκειται για μία ακόμα μια πηγή βλαστικών κυττάρων. Βέβαια πρέπει να πούμε πως τα βλαστοκύτταρα που υπάρχουν στο αίμα είναι αρκετά λιγότερα από εκείνα που συναντούμε στον ομφάλιο λώρο ή στο μυελό των οστών.
• Δόντια: Από όλα τα υγιή δόντια που περιέχουν πολφό οι ειδικοί μπορούν να αντλήσουν βλαστοκύτταρα. Καλύτερα ωστόσο για την απομόνωση βλαστικών κυττάρων είναι τα 6 μπροστινά νεογιλά δόντια της άνω και κάτω γνάθου και οι φρονιμίτες των ενηλίκων. Άλλη πηγή εξίσου σημαντική είναι τα δόντια που εξάγονται για ορθοδοντικό σκοπό ή λόγω τραυματισμού.
• Σκελετικοί μύες: Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πως και στους μυς μας υπάρχει ποσότητα πολύτιμων βλαστικών κυττάρων.
• Λιπώδης ιστός: Άλλη σημαντική πηγή είναι το λίπος που έχει αποθηκεύσει το σώμα μας. Ωστόσο, η συλλογή των βλαστοκυττάρων αυτών είναι δυνατή μόνο με λιποαναρρόφηση.
• Διάφορα όργανα: Βλαστοκύτταρα μπορούμε επίσης να εντοπίσουμε σε όργανα, όπως για παράδειγμα ο εγκέφαλος, το ήπαρ και το πάγκρεας.

Ομφάλιος λώρος: ένας πολύτιμος θησαυρός 
Μπορεί, όπως είπαμε, να υπάρχει η δυνατότητα συλλογής βλαστικών κυττάρων από πολλές πηγές του ανθρώπινου οργανισμού, η σπουδαιότερη όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ο ομφάλιος λώρος. Το όργανο που κατά την ενδομήτριο ζωή μετέφερε οξυγόνο και θρεπτικά στοιχεία στη νέα ζωή, περιέχει την καλύτερη ποιότητα βλαστικών κυττάρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά για μελλοντική θεραπευτική χρήση. Αναρωτιέστε γιατί;
• Είναι περισσότερα από εκείνα που περιέχονται στο μυελό των οστών ή στο περιφερικό αίμα.
• Συλλέγονται ανώδυνα (σε αντίθεση με εκείνα που λαμβάνονται από το μυελό των οστών) αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία του τοκετού.
• Είναι «νέα» και «ζωντανά» κύτταρα αφού η ηλικία τους είναι ουσιαστικά «μηδενική» και έχουν αυξημένη ικανότητα πολλαπλασιασμού. Επίσης, χάρη στην «παρθένα» μορφή τους (δεν έχουν υποστεί τροποποιήσεις στο γενετικό τους υλικό από την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων όπως ακτινοβολία, κάπνισμα κ.λπ.) μπορούν να εξελιχθούν με επιτυχία σχεδόν σε όλους τους τύπους ιστών.
• Έχουν καλύτερη συμβατότητα στους δέκτες. Ασθενείς στους οποίους εμφυτεύονται βλαστοκύτταρα του ομφάλιου λώρου από κάποιον συγγενή τους, παρουσιάζουν σημαντικά χαμηλότερες πιθανότητες απόρριψης του μοσχεύματος (απόλυτη συμβατότητα 100% με το ίδιο το παιδί και κατά 25%- 50% συμβατότητα με άλλα μέλη της οικογένειας). Επίσης, υπάρχει μειωμένος κίνδυνος μετάδοσης λοιμώξεων.
• Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν άμεσα κι εύκολα όταν οι συνθήκες το απαιτούν. Μπορούν να γίνουν πολλές εφαρμογές και δεν υπάρχουν οι ηθικοί φραγμοί όπως με τα εμβρυονικά βλαστοκύτταρα.
• Συντηρούνται υπό ειδικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς απώλεια των ιδιοτήτων τους.
Η συλλογή βήμα-βήμα
Αφού έχετε ενημερώσετε τον μαιευτήρα πως θέλετε να συλλέξετε τα βλαστοκύτταρα από το αίμα του ομφάλιου, δευτερόλεπτα μετά τη μεγάλη στιγμή της γέννησης εκείνος θα κάνει πράξη την απόφασή σας. Η διαδικασία που θα ακολουθήσει διαρκεί μόνο 5-10 λεπτά και είναι η εξής: Αμέσως μετά την αποκοπή του ομφάλιου λώρου θα συλλέξει το πολύτιμο ομφαλοπλακουντιακό αίμα με τη βοήθεια μιας λεπτής βελόνας. Η ελάχιστη ποσότητα που πρέπει να συγκεντρωθεί είναι 80ml, όσο περισσότερο αίμα όμως καταφέρει να συλλέξει τόσο περισσότερα βλαστοκύτταρα είναι δυνατό να απομονωθούν. Έπειτα, θα τοποθετήσει το αίμα αυτό σε ένα αποστειρωμένο ασκό και θα σας το δώσει για να το παραδώσετε με τη σειρά σας στον συνεργάτη της τράπεζας φύλαξης βλαστοκυττάρων που έχετε επιλέξει. Να θυμάστε: Η στιγμή της γέννησης είναι η καλύτερη και η μόνη ευκαιρία για να συγκεντρωθεί ανώδυνα ένας πολύ μεγάλος αριθμός βλαστικών κυττάρων που υπόσχεται την αποκατάσταση της υγείας του παιδιού σας σε σοβαρές περιπτώσεις.
Info: Κατά τη συλλογή δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος για εσάς ή το μωρό σας. Άλλωστε, μην ξεχνάτε πως αυτό το αίμα θα πεταγόταν ως άχρηστο. Το μόνο που πρέπει να έχετε στο μυαλό σας είναι πως με την απόφασή σας να φυλάξετε το γενετικό αυτό υλικό κάνετε ένα ανεκτίμητο δώρο ζωής στο αγγελούδι σας.
Πότε επιβάλλεται η φύλαξη 
Παρόλο που η συλλογή βλαστικών κυττάρων είναι ένα μοναδικό δώρο ζωής που μπορούν να επιλέξουν να κάνουν όλοι οι μελλοντικοί γονείς στο μωρό τους, σε τρεις όμως περιπτώσεις οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως αυτό το δώρο «επιβάλλεται»:
• Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Αν εσείς ή ο μπαμπάς έχετε κάποια πάθηση του αίματος ή άλλου είδους που αντιμετωπίζεται με μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων, είναι απαραίτητο να προχωρήσετε στη συγκέντρωσή τους μετά τον τοκετό.
• Όταν ο μπαμπάς είναι διαφορετικής εθνικότητας. Στην περίπτωση που είστε ζευγάρι μεικτής εθνικότητας είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν συμβατοί δότες για πιθανή μεταμόσχευση αν παρουσιαστεί μελλοντικά κάποια σοβαρή ασθένεια στο αγγελούδι σας.
• Όταν η κύηση προέρχεται από τεχνητή γονιμοποίηση. Εδώ υπάρχει ο κίνδυνος να μην έχετε άλλη ευκαιρία να εξασφαλίσετε ένα γενετικά συνδεδεμένο δείγμα βλαστοκυττάρων για το παιδί σας εκτός από τη στιγμή γέννησης. Αν λοιπόν η εγκυμοσύνη σας επιτεύχθηκε από τεχνητή γονιμοποίηση ή υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με χρήση ξένου γαμέτη (σπέρματος ή ωαρίου), δεν έχετε παρά να φροντίσετε για τη συλλογή βλαστοκυττάρων.

Σημερινή πραγματικότητα, αυριανή ελπίδα
Δεν είναι λίγοι οι γονείς που αναρωτιούνται αν πράγματι αξίζει τον κόπο να φυλάξουν τα βλαστικά κύτταρα του νεογέννητου μωρού τους. Αν ανήκετε κι εσείς σε αυτήν την κατηγορία, ήρθε η ώρα να ανακαλύψετε τις ιδιαίτερες δυνάμεις τους για την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων υγείας. Σήμερα λοιπόν υπάρχουν δεκάδες ασθένειες που μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη χρήση βλαστικών κυττάρων. Πρόκειται για αιματολογικά νοσήματα, συμπαγείς όγκους, σύνδρομα ανεπάρκειας μυελού των οστών, αιμοσφαιρινοπάθειες, συγγενείς ανοσολογικές ανεπάρκειες και κληρονομικές διαταραχές του μεταβολισμού.
Οι επιστημονικές μελέτες όμως δεν σταματούν εδώ: Οι ειδικοί βλέπουν τα βλαστικά κύτταρα ως ένα νέο θεραπευτικό, φυσικό και χωρίς παρενέργειες εργαλείο ενάντια σε πολύ σοβαρές και ανίατες ασθένειες. Στοχεύοντας στην αξιοποίηση των δυνάμεων του ίδιου του οργανισμού και όχι στη χρήση φαρμάκων, μελετούν τη χρήση τους σε άλλες σοβαρές παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. διαβήτης τύπου Ι, ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, σκλήρυνση κατά πλάκας, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον), τύφλωση, εγκεφαλικά επεισόδια, κ.ά.

Ιδιωτική ή δημόσια «κατάθεση»;

Αν θέλετε κι εσείς να φυλάξετε τα βλαστικά κύτταρα του μωρού σας, έχετε υπόψη σας πως στη χώρα μας λειτουργούν αρκετές ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης βλαστικών κυττάρων αλλά μόνο μία δημόσια. Η απόφαση είναι δική σας.
• Στη δημόσια τράπεζα… Η φύλαξη είναι εντελώς δωρεάν και θεωρείται «δωρεά», κάτι που ουσιαστικά σημαίνει πως το δείγμα που θα καταθέσετε μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιονδήποτε συμβατό ασθενή που έχει ανάγκη από μόσχευμα. Αυτό βέβαια, δίνει και στο δικό σας παιδί τη δυνατότητα πρόσβασης σε δείγμα άλλου παιδιού αν αποδειχθεί πως υπάρχει μεταξύ τους συμβατότητα (ωστόσο, αν το αδερφάκι του παιδιού σας πάσχει από κάποιο αιματολογικό νόσημα, τότε το υλικό αποθηκεύεται αποκλειστικά για χρήση από την οικογένειά σας). Στόχος της δημόσιας τράπεζας είναι η δημιουργία μιας μεγάλης «αποθήκης» βλαστικών κυττάρων από την οποία θα μπορεί να ωφεληθεί μεγάλος αριθμός ασθενών.
• Στις ιδιωτικές τράπεζες… Η φύλαξη προϋποθέτει συγκεκριμένη αμοιβή η οποία διαφέρει ανάλογα με την τράπεζα. Σε αντίθεση με τη δημόσια «κατάθεση», εδώ το γενετικό υλικό ανήκει αποκλειστικά σε εσάς και διατίθεται για χρήση είτε από το παιδί σας (δότης) είτε από άλλο μέλος της οικογένειάς σας.
Info: Στην περίπτωση που αποφασίσετε να εμπιστευτείτε τα βλαστικά κύτταρα του μωρού σας σε κάποια ιδιωτική τράπεζα φύλαξης, πριν συμφωνήσετε και υπογράψετε το σχετικό συμβόλαιο μην ξεχάσετε να…
… ρωτήσετε ποιο είναι το κόστος και αν πρέπει να προπληρώσετε.
… ελέγξετε την πιστοποίησή της.
… ρωτήσετε με ποιο ερευνητικό κέντρο συνεργάζεται.
… μάθετε πού γίνεται η επεξεργασία, ο ποιοτικός έλεγχος και η αποθήκευση των βλαστοκυττάρων.

«Τι είναι το kit συλλογής»;
Πρόκειται για μια συσκευασία την οποία στέλνει σπίτι σας η τράπεζα που έχετε επιλέξει και περιλαμβάνει τον ειδικό ασκό για τη συλλογή βλαστοκυττάρων, τα απαραίτητα έγγραφα που πρέπει να συμπληρώσετε, τη σύμβαση φύλαξης και ένα σετ αιμοληψίας για τη λήψη μικρής ποσότητας δικού σας αίματος κατά τη διάρκεια του τοκετού -στην περίπτωση που δεν έχουν γίνει νωρίτερα οι απαραίτητες εξετάσεις-. Στο ειδικό αυτό kit συλλογής αναγράφονται τα δικά σας στοιχεία και του μωρού αλλά και ο προσωπικός σας κωδικός. Μέχρι να έρθει η ώρα του τοκετού (οπότε θα το πάρετε μαζί σας και θα το δώσετε στον γυναικολόγο σας) φυλάξτε το σε κάποιο δροσερό μέρος του σπιτιού.

«Ποιες διαδικασίες ακολουθούνται στην τράπεζα φύλαξης»; 
Το πρώτο μέλημα του προσωπικού της τράπεζας που θα υποδεχτεί το αίμα του ομφάλιου λώρου είναι να το καταχωρήσει στο ηλεκτρονικό αρχείο. Στη συνέχεια οι ειδικοί απομονώνουν τα βλαστικά κύτταρα από το δείγμα αίματος και τα φυλάσσουν σε ειδικές εγκαταστάσεις υπό κατάλληλες συνθήκες θρεπτικών ουσιών και θερμοκρασίας (-196 oC) για τουλάχιστον 20 χρόνια. Λίγες μέρες μετά τη διαδικασία διαχωρισμού και κρυοσυντήρησης, θα λάβετε το πιστοποιητικό φύλαξης βλαστικών κυττάρων του παιδιού σας.
«Και αν τα χρειαστούμε»; 
Στην περίπτωση που χρειαστείτε τα βλαστικά κύτταρα, πρέπει να
αποστείλετε γραπτή αίτηση και βεβαίωση του θεράποντα ιατρού και του νοσοκομείου όπου θα πραγματοποιηθεί η επέμβαση. Οι ειδικοί της τράπεζας φύλαξης θα φροντίσουν ώστε το δείγμα να μεταφερθεί στο νοσοκομείο στις απαιτούμενες συνθήκες. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου