Παλαιότερα οι ψυχολόγοι εστίαζαν στη δυστυχία και τον ψυχικό πόνο και προσπαθούσαν να τα απαλύνουν. Τις τελευταίες, όμως, δεκαετίες βγήκε στο προσκήνιο η λεγόμενη «Θετική Ψυχολογία» (Positive Psychology) και οι ειδικοί επικεντρώθηκαν για πρώτη φορά στα θετικά συναισθήματα και την έννοια της ευτυχίας. Σύμφωνα με έρευνες, αν αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, μπορεί να αλλάξει τελικά και ο τρόπος που αισθανόμαστε. «Με την εξάσκηση, ο αρνητικός τρόπος σκέψης στον οποίο έχουμε εθιστεί είναι εύκολο να γίνει θετικός», εξηγούν οι ειδικοί. Να τους πιστέψουμε; Ας δοκιμάσουμε τα παρακάτω 6 βήματα και ίσως δούμε και πάλι το ποτήρι μισογεμάτο!
Βήμα 1
Γυμναστική εγκεφάλου
Όπως κάνουμε ασκήσεις κοιλιακών για να δυναμώσουμε την περιοχή της κοιλιακής χώρας, έτσι και εξασκώντας το μυαλό μας μπορούμε να διευκολύνουμε τη θετική σκέψη. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι υπεύθυνος για τα θετικά συναισθήματα, όπως η αισιοδοξία, είναι ο αριστερός προμετωπιαίος φλοιός του εγκεφάλου. Επομένως, «γυμνάζοντας» τους νευρώνες της περιοχής, εξασκούμε τον εγκέφαλό μας στο να γίνει πιο ευτυχισμένος.
Up! Η καλύτερη γυμναστική για τον εγκέφαλο είναι ο διαλογισμός. Αν και πρόκειται για μια απαιτητική τεχνική χαλάρωσης του νου, μπορούμε να επωφεληθούμε από τις βασικές του ιδιότητες αφιερώνοντας λίγα λεπτά από τον χρόνο μας καθημερινά. Κάθε 2-3 ώρες σταματάμε ό,τι κάνουμε για 1΄. Χαλαρώνουμε και προσπαθούμε να αποβάλουμε τις σκέψεις της καθημερινότητας και να δούμε τον εαυτό μας ως τρίτο. Παρατηρούμε προσεκτικά οτιδήποτε υποπέσει στην αντίληψή μας, σκέψη, συναίσθημα ή κίνηση. Αυτή η διάχυτη παρατήρηση της πραγματικότητας θα μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από τις έγνοιες και να νιώσουμε ήρεμοι και ευτυχισμένοι.
Βήμα 2
«Happy hour»
Οι περισσότεροι άνθρωποι παρασύρονται από την καθημερινότητα και δεν αφιερώνουν χρόνο για να σκεφτούν αν είναι χαρούμενοι. Σύμφωνα μάλιστα με τους ειδικούς, αν συνηθίζαμε να καταγράφουμε τις δραστηριότητες που απολαμβάνουμε μέσα στην ημέρα και αυτές που δεν μας προκαλούν χαρά, θα παρατηρούσαμε κατά πάσα πιθανότητα ότι η δεύτερη λίστα είναι μεγαλύτερη.
Up! Σημειώνουμε για μία εβδομάδα τις δραστηριότητες που μας προκαλούν θετικά συναισθήματα και όσες μας προκαλούν αρνητικά. Στη συνέχεια, για μία ώρα την ημέρα αντικαθιστούμε μια δραστηριότητα που δεν απολαμβάνουμε (π.χ. καθάρισμα σπιτιού) με μια άλλη που μας αρέσει (π.χ. το να πάμε μια βόλτα ή να ασχοληθούμε με τον σύντροφό μας). Θα ενθουσιαστούμε με τη διαφορά που θα νιώσουμε!
Βήμα 3
Αλλαγή λεξιλογίου
Οι περισσότεροι είμαστε «προγραμματισμένοι» να βλέπουμε τα αρνητικά. Επομένως, δεν πρέπει να περιμένουμε ότι η μετάβαση από τις αρνητικές σκέψεις στις θετικές θα γίνει μέσα σε μια μέρα. Το ζητούμενο είναι σιγά-σιγά να συνηθίσουμε να σκεφτόμαστε εναλλακτικά. Οι αρνητικές σκέψεις που μας έρχονται στο μυαλό και αποτυπώνονται αυτόματα σε φράσεις που χρησιμοποιούμε συχνά, όπως «Δεν αντέχω άλλο» ή «Νιώθω χάλια», πρέπει να βγουν από την καθημερινότητά μας.
Up! Την επόμενη φορά που θα πάμε να ξεστομίσουμε ένα ακόμα «Βαριέμαι. Δεν μπορώ άλλο», ας θέσουμε στον εαυτό μας τις εξής ερωτήσεις: «Είναι πράγματι αλήθεια ότι βαριόμαστε τόσο πολύ;», «Υπάρχει κάποια άλλη οπτική της κατάστασης;»
Βήμα 4
Η μαγεία του «9»
Μπορούμε να απελευθερώσουμε την ηλιόλουστη πλευρά του εγκεφάλου μας επιστρέφοντας στην ηλικία των 9 ετών, όταν, σύμφωνα με τους επιστήμονες, επικεντρωνόμασταν ολοκληρωτικά σε μια δραστηριότητα που μας προκαλούσε απόλαυση και όλα τα υπόλοιπα γύρω μας δεν υπήρχαν. Σύμφωνα μάλιστα με την κλινική ψυχολόγο Linda Blair, «η ηλικία των 9-10 ετών είναι η περίοδος κατά την οποία είμαστε πιο ειλικρινείς από ποτέ με τον εαυτό μας και επηρεαζόμαστε λιγότερο από τους γύρω μας».
Up! Ας αναρωτηθούμε ποιες δραστηριότητες μας έκαναν χαρούμενους όταν ήμασταν 9 χρονών και ας τις ξεκινήσουμε ως χόμπι. Μπαλέτο, ζωγραφική, κολλάζ ή το ξεκίνημα μιας νέας συλλογής είναι η ευκαιρία μας να βγάλουμε στην επιφάνεια τον αισιόδοξο εαυτό μας.
Βήμα 5
Φωτογραφίες παντού
Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε έχει άμεση σχέση με την ευεξία μας και τα συναισθήματά μας. Μελετητές μάλιστα αναφέρουν ότι τα προσωπικά αντικείμενα που υπάρχουν στον χώρο μας και οι φωτογραφίες μας δεν αποτελούν μόνο διακοσμητικά στοιχεία, αλλά μας παρέχουν ασφάλεια, περιορίζοντας το στρες που αισθανόμαστε.
Up! Κρεμώντας στο σπίτι ή το γραφείο μας φωτογραφίες μας που έχουν τραβηχθεί σε διακοπές ή μαζί με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, θα νιώθουμε καλύτερα κάθε φορά που θα τις κοιτάμε ενώ βρισκόμαστε σε μια πιεστική κατάσταση.
Βήμα 6
Χαρούμενο ημερολόγιο
Μέχρι τώρα είχαμε μάθει να αναλογιζόμαστε σχεδόν αποκλειστικά τα προβλήματα και τις δύσκολες στιγμές μας. Απόδειξη οι ατελείωτες λίστες με δουλειές, υποχρεώσεις, εκκρεμότητες. Καιρός να αλλάξουμε, λοιπόν, πλεύση, κρατώντας ημερολόγιο καταγραφής όλων των θετικών: στιγμές, γεγονότα, σκέψεις και συναισθήματα.
Up! Βάζουμε στόχο να γεμίζουμε το ημερολόγιό μας στο τέλος κάθε ημέρας με όλα τα θετικά που βιώσαμε στο 24ωρο, ξεκινώντας από σήμερα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.